سندروم تونل تارسال (علت، علائم، روش تشخیص و درمان)

سندرم تونل تارسال یک عارضه‌ی دردناک است که کف پا را درگیر کرده و علت ایجاد آن، فشار بر روی عصب تیبیال خلفی است که از درون تونل تارسال می‌گذرد. تونل تارسال در زیر قسمت استخوانی مچ پا قرار گرفته و سندرم تارسال تونل باعث درد و سوزش در کف پا و تیر کشیدن و سوزن سوزن شدن تا قوس پا می‌شود. داروهای ضدالتهاب و تزریق آستروئید معمولاً برای درمان سندروم تونل تارسال مچ پا تجویز می‌شوند. وسایل طبی مانند ارتز، بریس و اسپلینت نیز به همراه روش‌های درمانی فیزیوتراپی برای کاهش التهاب و برداشتن فشار از روی عصب مورد استفاده قرار می‌گیرند.

سندروم تونل تارسال چیست؟

تونل تارسال یک گذرگاه باریک در زیر سطح داخلی مچ پا و در مجاورت استخوان‌های آن است. این گذرگاه توسط یک رباط ضخیم پوشانده شده است (فلکسور رتیناکولوم) که از ساختارهای تونل محافظت کرده و آن‌ها را حفظ می‌کند؛ ساختارهایی چون رگ‌های خونی، سیاهرگ‌ها، تاندون‌ها و اعصاب که مسئول تحرک و انعطاف‌پذیری کف پا هستند. یکی از این ساختارها، عصب تیبیال خلفی است که در سندرم تونل تارسال دچار آسیب می‌شود.

یکی از اعصاب موجود در تونل تارسال، عصب تیبیال است که مسئول حس در کف پاست. در سندرم تونل تارسال، عصب تیبیال خلفی فشرده شده و علائم این عارضه در طول این عصب از داخل مچ پا به سمت کف پا ایجاد می‌شوند.

علل

سندروم تونل تارسال ممکن است ایدیوپاتیک باشد، به این معنی که ممکن است این عارضه به‌صورت ناگهانی و بدون هیچ علت خاصی بروز کند. همچنین ممکن است این عارضه در اثر یک آسیب فیزیکی ایجاد شود. علل ایجاد این سندرم عبارت‌اند از:

آرتروز در مفصل مچ پا: احتمالاً به دلیل یک آسیب قدیمی

آرتریت روماتوئید یا روماتیسم مفصلی

دیابت می‌تواند باعث تورم و درنتیجه فشرده شدن عصب گردد

کف پای صاف: کف پای صاف یا افتادگی قوس کف پا می‌تواند باعث فشار بیشتری بر روی عصب تیبیال شود.

تورم ایجاد شده به دلیل پیچ‌خوردگی مچ پا می‌تواند باعث فشار آمدن بر روی عصب شود.

جوش خوردگی مفصل تالوناویکولار : جوش خوردن دو استخوان تارسال به یکدیگر

یک ساختار غیرطبیعی یا بزرگ شده در تونل تارسال مانند یک رگ واریسی، کیست گره‌ای (کیست مچ دست)، تاندون متورم و یا خار پاشنه می‌تواند باعث فشار آمدن بر روی عصب شود.

علائم

افراد مبتلا به سندرم تونل تارسال یک یا چند مورد از موارد زیر را تجربه می‌کنند:

تیر کشیدن کف پا (گزگز و سوزش پا)
درد پس از راه رفتن یا ایستادن طولانی‌مدت
بی‌حسی
گزگز، سوزش و احساسی شبیه به برق‌گرفتگی
ضعف در عضلات خم و راست کننده‌ی انگشتان پا

تشخیص

تشخیص صحیح سندرم تونل تارسال نیازمند توجه یک متخصص مجرب است. کارهای زیر برای تشخیص انجام می‌شوند:

معاینه‌ی بالینی جامع

بررسی کامل سوابق پزشکی

آزمایشات الکتریکی (الکترومیوگرافی یا تست هدایت عصبی)

عکس‌برداری (اشعه‌ی ایکس، سی تی اسکن و اسکن MRI)

آزمایشات تشخیصی رایجی برای سندرم تونل تارسال وجود دارند. در تست دورسی فلکشن، درمانگر پای فرد را به‌طرف بالا خم کرده و کف پا را به سمت خارج بدن حرکت می‌دهد. با انجام این حرکت، عصب تیبیال تحت‌فشار قرار گرفته و فلکسور رتیناکولوم نیز کشیده می‌شود. این دو مورد، کشیده شدن و فشرده شدن عصب معمولاً باعث ایجاد و یا تشدید درد ناشی از سندرم تارسال تونل می‌شوند.

درمان

بسیاری از روش‌های درمانی که معمولاً همراه با یکدیگر استفاده می‌شوند برای درمان سندرم تونل تارسال به کار می‌روند. این روش‌ها عبارت‌اند از:

استراحت

عدم استفاده از پا از بدتر شدن آسیب جلوگیری کرده و باعث التیام آن می‌شود.

استفاده از یخ

بر روی پوست خود یک حوله‌ی نازک قرار داده و کمپرس سرد یا یخ را بر روی منطقه‌ی آسیب دیده قرار دهید. یخ را به مدت ۲۰ دقیقه بر روی منطقه قرار داده و سپس ۴۰ دقیقه قبل از استفاده‌ی دوباره از یخ صبر کنید.

ثابت سازی و عدم تحرک

در برخی از موارد برای بهبودی عصب و بافت‌های اطراف آن لازم است تا تحرک کف پا به کمک گچ گرفتن محدود شود.

بریس

افراد مبتلا به کف پای صاف و افرادی که به علائم شدید و آسیب‌های عصبی مبتلا هستند ممکن است برای کاهش فشار وارده بر روی پا از بریس های مخصوص استفاده کنند.

وسایل و کفش‌های طبی

کفی‌های سفارشی کفش ممکن است برای کمک به حفظ قوس کف پا و محدود کردن حرکت بیش‌ازاندازه که باعث فشرده شدن عصب می‌شود، برای فرد تجویز شوند.

استفاده از کفش‌های مناسب و مخصوص توصیه می‌شود.

داروهای خوراکی

داروهای ضدالتهاب غیراستروئیدی (NSAIDs) مانند ایبوپروفن به کاهش درد و التهاب کمک می‌کنند.

تزریقات

تزریق داروهای بی‌حسی موضعی باعث تسکین موقت درد شده و تزریق کورتیکواستروئید می‌تواند در از بین بردن التهاب مؤثر واقع شود.

اوزون تراپی

اوزون تراپی می‌تواند سیستم آنتی‌اکسیدانی بدن را فعال کرده و بر روی میزان قند خون و برخی دیگر از نشانگرهای آسیب سلول‌های اندوتلیال تأثیر بگذارد. این روش ممکن است به‌عنوان روش درمانی جایگزین برای مقابله با سندرم تونل تارسال و عوارض آن به کار رود.

پلاسمای غنی از پلاکت (پی آر پی)

روش پی آر پی یک تکنیک درمانی احیاکننده است که می‌تواند بافت‌هایی که به التهاب مزمن دچار بوده و یا در حال تخریب هستند را بازسازی کند.

فیزیوتراپی

الکتروتراپی (TENS)، اولتراسوند تراپی، ورزش‌درمانی، مگنت تراپی و دیگر روش‌های درمانی فیزیوتراپی ممکن است برای کاهش علائم عارضه تجویز شوند.

لیزر درمانی
لیزر تراپی می‌تواند با داشتن اثرات زیر، به درمان سندرم تونل تارسال کمک کند:

بهبود عملکرد اعصاب: نور لیزر باعث بهبود عملکرد سلول‌های عصبی و بازسازی آن‌ها می‌شود.
اثر ضدالتهاب: لیزر درمانی می‌تواند اثرات ضد آدم داشته و باعث گشاد شدن رگ‌های خونی و فعال شدن سیستم لنفاوی بدن شود.
اثر ضد درد (مسکن): لیزر درمانی باعث مسدود شدن مسیر پیام‌های درد به‌طرف مغز شده و همچنین حساسیت اعصاب و میزان التهاب را نیز کاهش می‌دهد.
روش‌های درمانی کایروپراکتیک و منیپولاسیون
روش‌های درمانی کایروپراکتیک شامل یک دوره تمرینات تقویتی، منیپولاسیون دست و پاها، ماساژ اصطکاکی متقاطع، برش فاسیاها و روش‌های فیزیوتراپی کمکی می‌توانند به درمان سندرم تارسال تونل کمک کنند.

جراحی

در موارد شدید و طولانی مدت، پزشک می تواند انجام یک عمل جراحی را به نام رهایی تونل تارسال پیشنهاد دهد. در حین این فرایند، جراح از پشت مچ تا پایین قوس پا یک برش ایجاد می کند. این کار رباطی را آزاد کرده که در نتیجه آن عصب آزاد می شود.

یک عمل جراحی دیگر با کمترین سطح تهاجم ( جراحی اندوسکوپیک) نیز توسط برخی جراحان انجام می شود که در آن برش های بسیار کوچک تری بر روی مچ پا ایجاد می شوند. در این جراحی از ابزار هایی کوچک جهت قطع کردن رباط استفاده می شود. از آنجایی که آسیب رسیده به بافت ها کمتر می باشد، خطر ابتلا به عوارض و زمان بهبودی نیز کاهش می یابد.