علتهای ورم مچ پا در سالمندان
تورم در قسمت تحتانی پاها، که در اصطلاح پزشکی، بهعنوان “اِدِم اندام تحتانی” شناخته میشود؛ مشکلی است که اغلب افراد مسن را، تحت تأثیر قرار میدهد. خبر خوب این است که، با اینکه بیشتر اوقات، آزاردهنده است، اما خیلی خطرناک نیست.
بااینحال، در موارد دیگر، تورم در پاها، مچ پا، یا ساق پا میتواند نشانه یک مشکل جدی سلامتی یا بدتر شدن یک وضعیت مزمن باشد. و حتی اگر “خوشخیم” باشد و به یک بیماری خطرناک مربوط نباشد، اِدِم یا ورم مچ پا در سالمندان، میتواند یک عامل خطر اصلی، برای شکستگی پوست و کاهش تحرک در بزرگسالان مسن باشد.
یک فرد ممکن است به دلایل مختلفی، از هوای گرم یا بارداری گرفته تا شرایط سلامتی جدیتر، مانند بیماری قلبی یا لخته شدن خون، ورم پا را تجربه کند. درمان ورم پا به علت اصلی آن بستگی دارد.
ادم یا ورم مچ پا در سالمندان چیست؟
معمولاً پاها و مچ پاها را درگیر میکند اما میتواند در سایر قسمتهای بدن مانند صورت یا دستها نیز رخ دهد.
علائم ادم یا ورم مچ پا در سالمندان :
- پوست براق و کشیده روی ناحیه آسیبدیده
- پوستی که پس از فشار دادن آن فرورفته باقی میماند
- ناراحتی و کاهش تحرک
- سرفه یا مشکل در تنفس، اگر روی ریهها تأثیر بگذارد
درمان ورم مچ پا در سالمندان:
ادم یا ورم مچ پا در سالمندان ممکن است خودبهخود از بین برود، یا ممکن است یک علت زمینهای وجود داشته باشد که، نیاز به درمان پزشکی دارد. درمانهای خانگی شامل پوشیدن جوراب ساق بلند، کاهش مصرف نمک و دراز کشیدن درحالیکه پاها را بالاتر از قفسه سینه قرار میدهد. اگر تورم بهبود نیافت، فرد باید با پزشک خود صحبت کند تا علل زمینهای را بررسی کند.
برای درمان آسیب پا یا مچ پا، فرد باید در صورت امکان پا را بالا بیاورد و سعی کند وزن را روی پای آسیبدیده تحمل نکند.
استفاده از کیسه یخ یا بانداژ فشاری میتواند به کاهش تورم کمک کند و مسکنهای بدون نسخه میتوانند به کاهش ناراحتی کمک کنند.
خنک ماندن، اجتناب از نمک و افزایش مصرف آب میتواند به کاهش احتباس مایعات کمک کند. پوشیدن لباسهای حمایتی، مانند جورابشلواری یا جورابهای فشرده نیز باید ناراحتی را کاهش دهد و به کاهش تورم کمک کند.
برخی از عوامل سبک زندگی که میتواند منجر به ورم مچ پا در سالمندان شود:
- داشتن سبک زندگی بیتحرک
- اضافهوزن داشتن
- پوشیدن کفشهای نامناسب
- مصرف رژیم غذایی سرشار از نمک
آسیبهای پا یا مچ پا که میتواند باعث ورم مچ پا در سالمندان شود:
ضربه به مچ پا باعث آسیب در این قسمت میشود بهعنوانمثال، رگ به رگ شدن مچ پا، که زمانی رخ میدهد که رباطها بیشازحد کشیده میشوند، که میتواند باعث تورم پا شود.
عارضه جانبی داروهایی که میتواند باعث ورم مچ پا در سالمندان شود:
مصرف برخی داروها میتواند منجر به تورم پا شود، بهخصوص اگر باعث احتباس آب شود.
برخی داروهایی که باعث تورم مچ پا در سالمندان میشوند:
- هورمونهایی مانند استروژن و تستوسترون
- مسدودکنندههای کانال کلسیم که به کنترل فشارخون کمک میکنند
- استروئیدها، آندروژنیک و آنابولیک و کورتیکواستروئیدها
- داروهای ضدافسردگی
- داروهای ضد انعقادی غیراستروئیدی
- دارویی برای کمک به مدیریت دیابت
اگر کسی که فکر میکند دارو باعث تورم پاهایش میشود، باید با پزشک صحبت کند، که ممکن است بتواند دوز را تغییر دهد یا نوع دیگری از دارو را تجویز کند.
اِدِم یا ورم مچ پا در سالمندان چگونه اتفاق میافتد؟
اِدِم زمانی اتفاق میافتد که، مایع به خارج از رگهای خونی حرکت میکند و به فضایی که به آن فضاهای بین بافتی بدن میگویند؛ میرود. این فضاها، گاهی اوقات فضای خارج عروقی نیز، نامیده میشوند (که در لغت به معنای “خارج از رگهای خونی” است) و اساساً فضای مرطوب بین سلولها، اندامها و قسمتهای بدن است.
اگرچه رگهای خونی را «ضدآب» میدانید، اما ازنظر فیزیکی، آنها بیشتر شبیه یک غشای نیمه تراوا هستند؛ که از سلولهای رگهای خونی ساختهشدهاند که معمولاً نزدیک به هم میمانند، و طبیعی است که مقادیر کمی مایع به جلو و عقب برود.
اگر مایعات بیشازحد معمول، از رگهای خونی خارج شود و این اتفاق در پاها یا نزدیک سطح بدن رخ دهد، مانند ناحیهای متورم یا پفکرده، زیرپوست به نظر میرسد. مایع میتواند به فضاهای بینابینی حرکت کند و به دلایل مختلف، باعث ادم شود.
«نشتی» رگهای خونی: گاهی اوقات سلولهای رگهای خونی آنطور که باید به هم نمیچسبند. این میتواند به مولکولهای مایع اجازه دهد؛ تا از طریق اتصالات بین سلولهای رگهای خونی، (مانند شکاف بین آجرهای دیوار) بلغزند. این میتواند به دلیل عفونت یا التهاب شدید، ازجمله موارد دیگر، رخ دهد.
سطوح پایین پروتئین در خون: پروتئینهایی مانند آلبومین به نگهداشتن مایع در داخل رگهای خونی کمک میکنند. این به این دلیل است که مولکولهای پروتئین، در خون فشار «اسموتیک» (که «فشار انکوتیک» نیز نامیده میشود) وارد میکنند که به حفظ مایع در داخل رگ خونی، کمک میکند.
اگر سطح پروتئین در رگ خونی کاهش یابد، حتی اگر غشای رگ خونی دستنخورده باشد، مایع به خارج از ورید یا شریان حرکت میکند تا فشار اسمزی در سراسر غشاء یکسان شود و این باعث ایجاد ادم میشود. برخی از علل سطح آلبومین پایین در خون عبارتاند از انواع خاصی از بیماری کلیوی، بیماری کبد و سوءتغذیه.
اضافهبار مایعات: اگر مایع بیشازحد معمول در رگ خونی وجود داشته باشد، “بیشازحد” میشود. سپس مایع اضافی به دلیل فشارهای هیدرواستاتیک بالا، به دیواره عروق خونی فشار داده میشود. بهطورمعمول، کلیههای ما، سطح مایعات بدن را با تنظیم مقدار آب و نمکی که دفع یا حفظ میشود، تنظیم میکنند. اما اگر این مکانیسمها شکست بخورند یا تحت تأثیر قرار گیرند، اغلب نتیجه ادم یا ورم مچ پا در سالمندان است.
وقتی به علل رایج ادم یا ورم مچ پا در سالمندان نگاه میکنیم، این مکانیسمهای مختلف را در نظر داشته باشید. علت ادم نقش مهمی در تصمیمگیری در مورد بهترین روش درمانی خواهد داشت.
شایعترین علل ادم پا یا ورم مچ پا در سالمندان چیست؟
تاکنون، شایعترین علت ادم پا یا ورم مچ پا در سالمندان نارسایی مزمن وریدی است، اما دلایل دیگری نیز وجود دارد که رد کردن آنها ضروری است. تورم پاها، همیشه باید یک ارزیابی پزشکی را به دنبال داشته باشد تا مطمئن شوید که، تورم به دلیل عوارض جانبی دارو نیست.
بیماری کبد و تأثیر در ورم مچ پای سالمندان:
در سیروز کبدی، اِدِم ممکن است، در اندام تحتانی یا معمولاً موضعی در شکم (به نام آسیت) رخ دهد. کبد جایی است که بدن آلبومین میسازد، جزء اصلی پروتئین در خون، اما در سیروز، کبد آسیبدیده دیگر نمیتواند، تولید کافی آلبومین و سایر پروتئینهای کلیدی را حفظ کند.
کاهش سطح پروتئین خون به این معنی است که مایع به فضاهای بینابینی نشت میکند که، میتواند باعث اِدِم یا ورم مچ پای سالمندان و همچنین تورم قابلتوجه شکم شود.
کاری که پزشک در رابطه با ورم مچ پای سالمندان انجام خواهد داد:
پزشک شما با فشار دادن ملایم، بر روی ناحیه متورم، وجود گودال را بررسی میکند. حفره زمانی رخ میدهد که فشار به ناحیه متورم باعث ایجاد فرورفتگی، برای چند ثانیه تا چند دقیقه شود. بیشتر علل اِدِم حفره زدگی است، اما اگر حفرهای وجود نداشته باشد، به لنف اِدِم یا رسوب چربی (لیپدم) فکر میکنیم.
معاینه دقیق پاها برای بررسی وریدهای واریسی، تغییر رنگ پوست، زخم یا شکستگی در پوست و خشکی پوست ضروری است. اگر به نظر میرسد اندازه پاها با یکدیگر متفاوت است، پزشک ممکن است هر دو اندام را اندازهگیری کند تا ببیند آیا عدم تقارن واقعی وجود دارد یا خیر.
همچنین انجام معاینه قلب و ریهها مهم است. تستهای بالقوه و ارزیابی اضافی بر اساس آنچه به پزشک میگویید، سابقه پزشکی گذشته و آنچه که پزشک از طریق معاینه فیزیکی مشاهده میکند، سپس پزشک تعیین میکند که آیا آزمایشهای اضافی لازم است یا خیر.