استخوان کوبوئید یا مکعبی
یکی از استخوانها در مچ پا، استخوان کوبوئید یا مکعبی نام دارد که محل قرارگیری این استخوان در وسط قسمت خارجی مچ پا میباشد و از سمت عقب با استخوان پاشنه، از داخل با استخوان ناویکولار پا و کونیفرم بیرونی و از سمت جلو با استخوان چهارم و پنجم کف پا مفصل تشکیل داده است.
شکستگی استخوان کوبوئید یا مکعبی چه علائمی دارد؟
شکستن استخوان کوبوئید یا مکعبی عوارضی به همراه دارد که میتوان به کبودی، حساسیت، تورم، درد پا، بیثباتی و از بارزترین علائم آن به عدم توانایی تحمل وزن اشاره کرد که شکستن استخوان کوبوئید یا مکعبی قابلیت تغییر شکل در قوس پا، ستون جانبی و عملکرد پا را دارد.
مدتزمان بهبود شکستگی استخوان کوبوئید یا مکعبی
بهطورمعمول حدود ۶ تا ۱۰ هفته زمان برای ترمیم استخوان کوبوئید یا مکعبی نیاز میباشد و بهتر است پس از بهبودی و ترمیم استخوان کوبوئید یا مکعبی با انجام فیزیوتراپی به تقویت و بازیابی حرکت این استخوان کمک کرد.
ماهیچههای متصل به استخوان کوبوئید یا مکعبی
تنها عضله یا ماهیچهای که به استخوان کوبوئید یا مکعبی متصل میباشد، عضله تیبیالیس خلفی میباشد که به سطح پایین این استخوان متصل است.
عملکرد استخوان کوبوئید یا مکعبی
از عملکرد مهم استخوان کوبوئید یا مکعبی میتوان به اتصال مچ پا به پا اشاره کرد که از اتصالات مهم برای ایجاد پایداری در اغلب افراد برای انجام کارهای روزانه میباشد.
سندروم کوبوئید
این سندروم هنگام آسیب به مفصل و رباطهای اطراف استخوان کوبوئید یا مکعبی اتفاق میافتد که باعث ایجاد درد شدید در بیمار و در مواردی بیمار توانایی راه رفتن به حالت عادی را ندارد. تشخیص زودهنگام این سندروم باعث جلوگیری از آسیب بیشتر به پا میشود.
علائم سندروم کوبوئید
از بارزترین علامت این سندروم، درد سمت جانبی پا میباشد که احتمالاً در قسمتهای دیگر پا نیز احساس شود. از دیگر علائم سندروم کوبوئید میتوان قرمزی نزدیک محل آسیبدیده، تضعیف انگشتان بغلپا، تورم رباطهای در رفته و مچ پا اشاره کرد.
عوامل ایجاد سندروم کوبوئید
این سندروم به هنگام دررفتگی استخوان کوبوئید یا مکعبی ایجاد میشود که باعث میشود این استخوان با دیگر استخوانهای مفصل کالکانوکوبوئید تراز نباشد و فرد دچار مشکل و آسیب میشود.
از مهمترین عوامل ایجاد این سندروم میتوان آسیب مچ پا، کشیدگی عضلات، پرانتزی بودن پاها، تغییر فرم فیزیکی پا و شکستگی استخوان متصل به استخوان کوبوئید یا مکعبی میباشد که آنها را بهطور کامل و جداگانه بررسی خواهیم کرد.
آسیبدیدگی مچ پا:
در برخی موارد آسیبدیدگی مچ پا مانند پیچخوردگی مچ پا درنهایت منجر به سندروم کوبوئید میشود. طبق مطالعاتی که در آمریکا انجامشده حدود ۴۰ درصد از افرادی که دچار پیچخوردگی مچ پا میشوند، از قبل به سندروم کوبوئید مبتلا بودند.
کشیدگی عضلات:
کشیدگی عضلات کف پا و انجام فعالیتهایی مانند: دویدن که فشار نسبتاً بالایی بر استخوانها وارد میکند درنهایت ممکن است منجر به سندروم کوبوئید شود.
تغییر فرم فیزیکی پا:
هنگامیکه فرم طبیعی پاها به دلایل مختلفی مانند صاف بودن کف پا تغییر کند، به دیگر عضلات و استخوانها فشار اضافی وارد میشود که میتواند برای فرد ایجاد مشکل کند و اغلب افرادی که سندروم کوبوئید دارند کف پای صافی دارند.
پرانتزی بودن پاها:
در برخی از افرادی که دچار پاهای پرانتزی میباشند به دلیل حالت پاها در هنگام راه رفتن پاها به داخل چرخیده و منقبض میشوند که احتمالاً باعث میشود استخوان کوبوئید یا مکعبی دچار دررفتگی شود.
عوامل زیر باعث افزایش احتمال ابتلا به سندروم کوبوئید میشوند:
استفاده از کفشهای نامناسب برای زمان طولانی، انجام فعالیتهای بدنی مانند: راه رفتن و دویدن روی سطح غیر صاف، شکستگی استخوانهایی که به استخوان کوبوئید متصل میباشند، کمبود کلسیم و پوکی استخوان، بیماری نقرس و آرتروز و انجام فعالیتهای ورزشی به مقدار زیاد و بدون استراحت از مواردی میباشند که باعث افزایش احتمال به این سندروم هستند.
نحوه تشخیص سندروم کوبوئید:
تشخیص سندروم کوبوئید کار راحتی نمیباشد و معمولاً بهدرستی تشخیص داده نمیشود. برای تشخیص این سندروم باید به پزشک متخصص ارتوپدی یا متخصص طب فیزیکی و توانبخشی مراجعه کرد.
پزشک با گرفتن شرححال و پرسیدن سؤالهایی از قبیل: زمان شروع دردها، سوابق بیماریهای زمینهای، شدت دردها و معاینه فیزیکی میتواند از ابتلا به این سندروم اطمینان حاصل نماید. آزمایش مشخصی برای تشخیص این سندروم وجود ندارد. انجام ام آر آی، تصویربرداری با اشعه ایکس و دیگر روشها برای تشخیص سندروم کوبوئید کارایی ندارد.
راههای پیشگیری از سندروم کوبوئید
از روشهای پیشگیری ابتلا به سندروم کوبوئید میتوان به استفاده از کفشهای مناسب ، عدم انجام فعالیتهای ورزشی زیاد اشاره کرد که هرکدام را بهطور کامل توضیح خواهیم داد.
استفاده از کفشهای مناسب:
استفاده از کفشهای مناسب و طبی به هنگام پیادهروی و دویدن میتوان از ابتلا به این سندروم پیشگیری کند.
عدم انجام فعالیتهای ورزشی زیاد:
احتمال ابتلا به سندروم کوبوئید در ورزشکاران نسبت به افراد عادی بیشتر میباشد و علت آنهم میتواند به دلیل داشتن فعالیت بیشتر ورزشکاران نسبت به افراد عادی باشد و این افراد بهتر است که برای زمان کوتاهی در صورت بروز درد کف پا استراحت کنند.
از دیگر مواردی که احتمال ابتلا به سندروم کوبوئید را افزایش میدهد، اضافهوزن زیاد میباشد، به همین دلیل به افرادی که دارای اضافهوزن میباشند توصیه میشود برای جلوگیری از ابتلا به این سندروم و همچنین برای سلامت خود وزن خود را پایین بیاورند.
درمان سندروم کوبوئید
از درمانهای اولیه در صورت ابتلا به سندروم استخوان کوبوئید یا مکعبی میتوان به کاهش فعالیتها و استراحت به پایی که آسیبدیده است اشاره کرد و در صورت ادامهدار بودن درد و عدم کاهش التهاب و قرمزی پا باید به پزشک متخصص ارتوپدی یا پزشک متخصص طب فیزیکی و توانبخشی مراجعه نمایید.
برای درمان این سندروم میتوان از روشهای درمان خانگی و درمان پزشکی استفاده کرد، که هرکدام از این روشهای درمانی را بهطور کامل توضیح خواهیم داد.
درمان سندروم استخوان کوبوئید به نسبت بیماریهای دیگر راحتتر میباشد اما تشخیص صحیح این بیماری نیز اغلب دشوار میباشد و بهدرستی تشخیص داده نمیشود.
درمان خانگی سندروم کوبوئید
از روشهای خانگی برای درمان سندروم استخوان کوبوئید یا مکعبی میتوان به استراحت پا، استفاده از یخ، بستن محل آسیبدیده بهوسیله باند کشی و قرار دادن پا در سطحی بالاتر نسبت به قلب برای کاهش تورم و التهاب محل آسیبدیده اشاره کرد که نحوه انجام این روشها را در ادامه توضیح خواهیم داد.
استراحت دادن به پا:
از اولین درمانهایی که برای سندروم استخوان کووئید یا مکعبی قابل انجام و مفید میباشد، استراحت دادن به پا است. استراحت به پا باعث کاهش درد و تورم خواهد شد.
استفاده از کمپرس یخ:
بر روی کمپرس یخ یک پارچه نخی و نازک قرار دهید و به مدت ۱۵ تا ۲۰ دقیقه بر روی محل آسیبدیده قرار دهید، این کار را ۲ بار در طول شبانهروز انجام دهید. استفاده از یخ بر روی محل آسیبدیده برای کاهش درد، التهاب و تورم بسیار مفید میباشد.
استفاده از باند کشی:
برای ثابت نگهداشتن استخوان برای افرادی که مبتلا به سندروم استخوان کوبوئید یا مکعبی میباشند، از باندهای کشی یا نوارچسبها استفاده میشود و به فرد توانایی راه رفتن بدون درد را میدهد و در بهبود بافتهای اطراف استخوان کوبوئید مؤثر میباشد.
تمرینات ورزشی:
یکی از درمانهای مهم سندروم کوبوئید انجام حرکات کششی و تقویتی میباشد، این تمرینات ورزشی باید بهصورت روزانه و در همان روزهای اول تشخیص انجام شوند تا از تضعیف عضلات پا جلوگیری شود. انجام تمرینات ورزشی که برای تعادل میباشد در بهبود کامل این سندروم میتواند بسیار مفید و مؤثر باشد.
درمان پزشکی سندروم کوبوئید
از درمانهای پزشکی میتوان به استفاده از داروهای مسکن مانند: ژلوفن که برای کاهش تورم و التهاب مؤثر میباشد استفاده کرد. تزریق استروئید برای اغلب افراد برای کاهش درد بسیار مفید میباشد و برای جلوگیری از به وجود آمدن عوارض احتمالی این کار باید توسط پزشک متخصص و بااحتیاط انجام شود.
جراحی: جراحی از آخرین راهحلها برای درمان سندروم کوبوئید میباشد و در صورت ادامهدار بودن دردها و عدم بهبودی با روشهای دیگر، جراحی آخرین گزینه درمانی میباشد که به توصیه پزشکی متخصص ارتوپدی قابل انجام میباشد.
جا انداختن استخوان کوبوئید
جا انداختن استخوان به محل مناسب نیز از بهترین راهها برای درمان سندروم کوبوئید میباشد که اگر بهدرستی انجام شود، باعث بهبود کامل سندروم کوبوئید خواهد شد و حتماً باید توسط پزشک متخصص انجام شود.
پس از جا انداختن استخوان کوبوئید یا مکعبی بهتر است برای راه رفتن از عصا استفاده کنید تا وزن بدن کمتر بر روی پای آسیبدیده قرار گیرد.
کلام پایانی
استخوان کوبویید یا مکعبی از استخوانهایی میباشد که در مچ پا قرار دارد. شکستگی این استخوان علائمی مانند: تورم و کبودی را به همراه دارد. سندروم کوبوئید در هنگام آسیب به مفصل و رباطهای اطراف این استخوان ایجاد میشود که در این مطلب بهطور کامل علائم، روشهای درمان، راههای پیشگیری و روش تشخیص را توضیح دادیم.