استخوان ناویکولار

در زمان کودکی حدود سیصد استخوان اسکلت بدن را تشکیل می‌دهد و این تعداد استخوان‌ها با افزایش سن و رشد کودک کاهش پیدا می‌کند و در افراد بزرگ‌سال به‌طور میانگین حدود دویست و شش تا دویست و سیزده استخوان اسکلت بدن را تشکیل می‌دهد که بیست‌وشش استخوان که به‌واسطه سی‌وسه مفصل به هم وصل شده‌اند، استخوان‌های پا را تشکیل می‌دهد.

استخوان ناویکولار یکی از استخوان‌ها در مچ پا می‌باشد که شکلی سه‌گوش دارد و بر روی پا در قسمت داخلی مچ پا قرارگرفته است. استخوان ناویکولار باعث اتصال مچ پا به استخوان‌های تارسال می‌شود که یکی از اتصال‌های مهم در مچ پا می‌باشد و این اتصال مهم توانایی راه رفتن را در انسان ممکن می‌سازد.

دکتر فرشید مالکی

بیماری‌های مربوط به استخوان نایکولار چیست؟

این بیماری‌ها شامل: شکستگی استخوان ناویکولار، بیماری کوهلر، سندروم مولر_ وایس و وجود استخوان ناویکولار فرعی می‌باشد.

شکستن استخوان ناویکولار

در اثر وارد شدن فشارهای مداوم به استخوان ناویکولار احتمال شکستن این استخوان وجود دارد و اغلب ورزشکاران هنگام چرخاندن به این استخوان آسیب می‌زنند. از مشکلات شایع این شکستگی می‌توان درد و تغییر در نحوه راه رفتن را اشاره کرد.

برای درمان این شکستگی معمولاً گچ گرفتن یا آتل گرفتن برای بهبود توصیه می‌شود اما در مواردی با جراحی برای گذاشتن پیچ‌هایی که استخوان را ثابت نگه می‌دارند و سپس گچ گرفتن پیشنهاد می‌شود.

بیماری کوهلر

این بیماری نوعی بیماری استئونکروز می‌باشد یعنی به دلیل عدم خون‌رسانی کافی، خون لازم و کافی برای سلامت استخوان وجود ندارد، که درنتیجه آن باعث از بین رفتن بافت استخوان می‌شود. این بیماری اغلب در کودکان بین ۴ تا ۷ سال و اغلب پسران دیده می‌شود.

رشد کودکان با افزایش وزن همراه می‌باشد که باعث فشرده شدن استخوان ناویکولار توسط دیگر استخوان‌های پا می‌شود که فشرده شدن این استخوان باعث کاهش خون‌رسانی به ناویکولار و درنتیجه افزایش بیماری کوهلر می‌شود.

از علائم این بیماری می‌توان به تورم و درد پا اشاره کرد که به‌طورمعمول با بلوغ، کودک بهبود پیدا می‌کند. استفاده از داروهای ضدالتهاب و گچ یا آتل گرفتن پا برای کاهش درد توصیه می‌شود.

سندروم مولر_ وایس

این سندروم نیز نوعی بیماری استئونکروز می‌باشد اما در بزرگسالان و در زنان شایع می‌باشد سندروم مولر_ ویس می‌تواند به‌خودی‌خود ایجاد شود که برخی  افراد تصور می‌کنند می‌تواند به دلایل دیگری مانند: ضربه و مادرزادی باشد. برای درمان سندروم مولر_ ویس استفاده از داروهای ضدالتهاب تجویز می‌شود،  در مواردی نیز جراحی برای کاهش درد توصیه می‌شود.

استخوان ناویکولار فرعی چیست؟

در زمان کودکی و نوزادی اغلب استخوان‌ها به‌صورت غضروف می‌باشند و سپس شکل می‌گیرند و غضروف تا زمانی که به‌طور کامل به استخوان تبدیل نشود با اشعه ایکس قابل‌رؤیت نمی‌باشد و فرایند تبدیل غضروف به استخوان بستگی به نوع استخوان در طول مراحل مختلف زندگی انسان تکامل پیدا می‌کند.

در برخی افراد کنار استخوان ناویکولار، استخوانی کوچک‌تر به نام استخوان ناویکولار فرعی قرارگرفته است که در زمان تولد وجود داشته و باقی خواهد ماند. حدود ۲ درصد از انسان‌ها بااستخوان ناویکولار فرعی متولد می‌شوند که در سنین کودکی قابل‌تشخیص نمی‌باشد اما در سنین نوجوانی که استخوان ناویکولار فرعی به استخوان تبدیل می‌شود، قابل‌تشخیص خواهد شد.

احتمال وجود استخوان نایکولار فرعی در خانم‌ها بیشتر و حدود ۷۰ درصد بیشتر از آقایان می‌باشد.

در افرادی که دارای استخوان ناویکولار فرعی می‌باشند، تاندون تیبیالیش خلفی به‌جای اتصال به استخوان  ناویکولار اصلی به استخوان ناویکولار فرعی متصل می‌شود.

همان‌طور که در مطالب قبلی گفتیم استخوان ناویکولار فرعی در کنار استخوان ناویکولار اصلی وجود دارد و برخی افراد اصلاً از وجود این استخوان اضافی اطلاعی ندارند اما گاهی اوقات است استخوان ناویکولار فرعی باعث بروز مشکلاتی در برخی از افراد خواهد شد یکی از این مشکلات رشد غیرمعمولی این استخوان می‌باشد که باعث بزرگ‌تر شدن بخش داخلی پا می‌شود.

علائم و نشانه‌های وجود استخوان ناویکولار فرعی چیست؟

از علائم و نشانه‌های وجود استخوان ناویکولار فرعی می‌توان به احساس درد در قسمت میانی یا قوس پا به هنگام فعالیت یا بعد از فعالیت، التهاب برجستگی و متورم بودن استخوان پا و برجستگی قابل‌رؤیت در سمت بالای قوس پا اشاره کرد.

راه‌های تشخیص استخوان ناویکولار فرعی

برای تشخیص وجود استخوان ناویکولار فرعی باید به پزشک متخصص ارتوپدی مراجعه کرد و پزشک با معاینه و بررسی ساختار پا، متورم بودن مچ پا و نحوه راه رفتن بیمار تشخیص خواهد داد.

در مواردی نیز برای تشخیص عکس بداری با اشعه ایکس نیاز می‌باشد و در صورت وجود التهاب احتمالاً از ام آر آی یا دیگر تصویربرداری پیشرفته برای بررسی و تشخیص وجود استخوان ناویکولار استفاده می‌شود.

عکس‌برداری اشعه ایکس برای تشخیص استخوان ناویکولار فرعی

انواع استخوان ناویکلار فرعی

ناویکولار فرعی نوعی۱:

استخوان ناویکلار فرعی از نوع ۱ که نوعی استخوان سزاموئید و در تاندون تیبیالیس می‌باشد و شکافی حدود ۳ میلی‌متر و یا کمتر بین استخوان سزاموئید و استخوان ناویکولار اصلی وجود دارد.

ناویکولار فرعی نوع ۲:

نوعی استخوان اضافی با قطر ۲.۱ سانتی‌متر که یک بافت غضروفی فیبروس بین این استخوان ناویکولار اصلی وجود دارد.

ناویکولار فرعی نوع ۳:

ناویکولار فرعی به ناویکولار اصلی وصل است و به‌اصطلاح ناویکولار شاخ‌دار را به وجود می‌آورد.

ناویکولار فرعی باعث بروز چه مشکلاتی می‌شود؟

از مشکلات وجود ناویکولار فرعی می‌توان به وجود درد در کف و قوس پا که معمولاً در خانم‌ها دیده می‌شود، سختی در پیدا کردن کفش راحت و وجود درد در صورت لمس استخوان اضافی اشاره کرد.

آیا ارتباطی بین صافی کف پا و ناویکولار فرعی وجود دارد؟

متخصصان هنوز ارتباط منطقی و دقیقی بین صافی کف پا و وجود استخوان ناویکولار فرعی را بیان نکرده‌اند، اما تاندون تیبیالیس به خم کردن مچ پا و کف پا کمک می‌کند و نقش مهمی دارد و ممکن است استخوان ناویکولار فرعی به تاندون تیبیالیس آسیب بزند و باعث اختلال در عملکرد این تاندون بشود و باعث بروز صافی در کف پا بشود.

درمان استخوان ناویکولار فرعی

برای درمان استخوان نایکولار فرعی می‌توان به جراحی یا روش‌های غیر از جراحی مانند: فیزیوتراپی یا استفاده از دارو اشاره کرد که هرکدام را به‌طور کامل توضیح خواهیم داد.

درمان جراحی برای استخوان ناویکولار فرعی

جراحی برای آن دسته از افرادی پیشنهاد می‌شود که با روش‌های دیگری درمان نمی‌شوند و علائم استخوان ناویکولار فرعی بازمی‌گردد. برای انجام این عمل استخوان فرعی برداشته خواهد شد و تاندون تیبیالیس به استخوان ناویکولار اصلی متصل می‌شود.

اگر فرد دچار صافی کف پا بود به عمل دیگری هم نیاز دارد. اغلب این افراد پس از جراحی به درمان پاسخ خوبی می‌دهند و ورزشکاران بعد از سپری کردن دوره نقاهت می‌توانند ورزش را بعد از جراحی شروع کنند.

درمان‌های غیر جراحی برای استخوان ناویکولار فرعی

از روش‌های غیر جراحی می‌توان انجام فیزیوتراپی و استفاده از دارو و یخ را برای درمان نام برد.

فیزیوتراپی برای درمان ناویکولار فرعی: در صورت بروز مشکل به‌واسطه داشتن استخوان ناویکولار فرعی انجام فیزیوتراپی توصیه می‌شود که در فیزیوتراپی از روش‌هایی برای کاهش درد و افزایش قدرت مچ پا بهره می‌برند. ناویکولار فرعی در بیشتر موارد باعث ایجاد مشکل در عملکرد تاندون تیبیالیس و در برخی باعث ایجاد آرتروز می‌شود.

در فیزیوتراپی با استفاده از دستگاه و تمرینات لازم حرکاتی برای قوس پا، تقویت عضلات اصلی پا، تقویت عضلات لگن و تمرین برای تقویت عضله تیبیالیس به فرد داده می‌شود و استفاده از کف‌هایی که قسمت میانی و داخلی آن به‌طور کامل پر شود.

استفاده از یخ برای درمان استخوان ناویکولار فرعی: از یخ می‌توان برای کاهش درد و متورم بودن مچ پا استفاده کرد،  به این صورت که یکپارچه را به دور کیسه یخ بپوشانید و بر روی ناحیه متورم قرار دهید.

استفاده از دارو برای درمان استخوان ناویکولار فرعی: استفاده از داروهای خوراکی و غیراستروئیدی مانند ایبو پروفن یا ژلوفن برای کاهش التهاب یا در برخی موارد مصرف داروهای آستروئیدی به‌صورت خوراکی و یا تزریقی تجویز می‌شود.

در صورت بازگشت علائم با درمان‌های غیر جراحی ممکن است پزشک برای درمان استخوان نایکولار فرعی روش جراحی را به فرد توصیه کند.

کلام پایانی

در این مقاله به توضیح این مطالب پرداختیم:

استخوان ناویکولار از استخوان‌های پا می‌باشد که دارای شکلی سه‌گوش است و باعث ایجاد یکی از اتصال‌های مهم پا خواهد شد که توانایی راه رفتن را در فرد ایجاد می‌کند.

از بیماری‌های مربوط به استخوان ناویکولار نام بردیم که شامل: شکستن استخوان ناویکولار،  بیماری کوهلر، سندروم مولر_ وایس و استخوان ناویکولار فرعی  که خود به سه نوع استخوان ناویکولار فرعی تقسیم می‌شود،می‌باشد که هر بیماری و درمان آن را به‌طور جداگانه توضیح دادیم.

ناویکولار فرعی نوعی استخوان متصل به استخوان ناویکولار اصلی می‌باشد که در سنین نوجوانی قابل‌تشخیص و بیشتر در خانم‌ها شایع می‌باشد.

از علائم این استخوان اضافه می‌توان به التهاب و تورم اشاره کرد و برای تشخیص آن نیاز به عکس‌برداری با اشعه ایکس می‌باشد که برای درمان می‌توان روش جراحی و غیر جراحی مانند: فیزیوتراپی، استفاده از یخ و استفاده از دارو را نام برد. در این مطلب سعی کردیم که مطالب را به‌طور کامل برای شما توضیح دهیم.