تاندون پرونئال

تاندون­‌های پرونئال دو تاندون کوتاه و بلند هستند که از قسمت پایینی عضلات پرونئال که در پشت ساق پا قرار دارد خارج می­‌شوند و در قسمت بیرونی مچ پا قرار دارند و سبب اتصال عضلات سمت بیرونی مربوط به عضله پشت ساق پا به پا می­‌شوند. ماهیچه‌­ها به وسیله این تاندون­‌ها به استخوان وصل می‌شوند و به طور پوسته با نیروهایی که در هنگام پیاده‌روی و ایستادن بر پا وارد می­‌شوند درگیر هستند.

عضلات پرونئال نقش اساسی در چرخش مچ پا به بیرون و برگرداندن کف پا به طرف بالا دارند همان حالتی که هنگام ایستادن بر روی پنجه پا انجام می‌دهیم. از آن جایی که دو تاندون پرونئال در بالای یکدیگر قرار دارند با هم ارتباط نزدیک داشته و همین ارتباط نزدیک سبب می­‌شود که این تاندون در پشت قوزک بر روی همدیگر مالیده شود و باعث ایجاد و بروز مشکلاتی خواهد شد.

Peroneal tendon

آسیب تاندون پرونئال

ممکن است در اثر کار کشیدن زیاد از حد از تاندون پرونئال این تاندون دچار التهاب شود. این کشیدگی و التهاب می­‌تواند با وارد شدن فشاری بزرگ و ناگهانی بر پا به وجود بیاید و یا به صورت تدریجی و بر اثر کشش‌­های دائمی ایجاد شود. فشار زیاد و یا کشش واردی به این تاندون می­‌تواند سبب آسیب به تاندون و یا پارگی آن شود. به این ترتیب این تاندون کم کم دچار ضعف شده و ملتهب گردد. در سنین بالاتر احتمال بروز این مشکل بیشتر است زیرا افراد تاندون در افراد مسن ضعیف­تر می‌شود و بیشتر در معرض آسیب است.

علت­‌های ایجاد التهاب تاندون پرونئال

دلایل مختلفی می­‌تواند در ایجاد التهاب تاندون پرونئال نقش داشته باشد به طور مثال، ورزش و فعالیت­‌های بدنی بیش از حد که موجب فشار زیاد بر مچ پا می‌­شود خصوصا در ورزش‌­هایی که پریدن زیاد و حرکت ناگهانی دارد مانند تنیس، بسکتبال، والیبال و فوتبال و غیره. راه رفتن سریع و دویدن در سطوحی که صاف نیست و ناهمواری دارد و می‌­تواند سبب چرخیدن و پیچ خوردگی مچ پا به سمت بیرون شود.

انعطاف ناپذیری و سفتی ساق پا و همین طور چرخش بیش از اندازه پا به سمت خارج می­‌تواند التهاب تاندون پرونئال را رقم بزند. از دیگر مواردی که موجب ایجاد این آسیب می‌­شود می­‌توان به انتخاب کفش نامناسب اشاره کرد. ممکن است در افرادی که عدم تعادل در عضلات دارند و یا قوس کف پا دارند بیشتر شاهد رخ دادن این عارضه باشیم.

 

علائم التهاب تاندون پرونئال

علائم و نشانه­‌های مختلفی می‌­تواند ناشی از التهاب تاندون پرونئال باشد از جمله درد و ورم موجود در سمت خارجی و پشت قوزک خارج پا. همین طور دردی که در این بخش احساس شود و در زمان فعالیت زیاد شود و در زمان استراحت کم شود می‌­تواند ناشی از آسیب به تاندون پرونئال باشد. در این حالت با فشار آوردن بر پشت قوزک خارجی پا، چرخاندن مچ پا به سمت داخل و یا زمانی که بیمار مچ پایش را به طرف بیرو­ن می­‌چرخاند، احساس درد بیشتر می‌­شود. سفتی عضلات در پشت ساق پا، عدم پایداری پا زمانی که نیاز به تحمل وزن فرد است، احساس گرمی و همین طور تورم در نواحی پشت و خارجی پا نیز از دیگر علائم التهاب تاندون پرونئال است.

تشخیص آسیب تاندون پرونئال

با توجه به این­که گاهی آسیب­‌های واردی بر تاندون پرونئال به درستی تشخیص داده نمی­‌شود. بنابراین مراجعه به یک پزشک متخصص پا و خصوصا مچ پا ضروری است. بدین منظور پزشک متخصص با فشار دادن قسمت‌­های مختلف کف پا، معاینات لازم را انجام می­‌دهد تا متوجه شود که درد در چه بخش­‌هایی وجود دارد.

ضمن آن که جهت بررسی دقیق­تر ممکن است از رادیوگرافی و روش­‌های مختلف تصویر برداری استفاده نماید. می­‌تواند از عکسبرداری رادیولوژی برای مشاهده مشکلات استخوانی که سبب درد می­‌شود استفاده نماید. از آم آر آی استفاده کند تا با استفاده از امواج رادیویی به تصویر دقیق­تری دست یاید و آسیب­‌های کوچک‌تر را بهتر مشاهده کند یا با استفاده از سونوگرافی بافت­‌های غیرطبیعی و تورم را در این بخش بهتر تشخیص دهد.

ممکن است بعد از یک پیچ خوردگی به ظاهر ساده به صورت دائمی درد در ناحیه مچ پا احساس شود بنابراین مراجعه به یک متخصص پا و مچ پا و یا یک فوق تخصص پا و مچ پا جهت بررسی و تشخیص درست اهمیت فراوانی دارد. با توجه به تشخیص پزشک متخصص پا، فرآیند درمانی مناسب برای بیمار تعیین می­‌شود. در پاره‌ای از موارد ممکن است جهت ترمیم تاندون پرونئال نیاز به جراحی باشد و فیزیوتراپی بعد از عمل جراحی سمت مهمی از فرآیند توانبخشی بیمار است.

درمان التهاب تاندون پرونئال

در صورت بروز التهاب تاندون پرونئال فرد حتما باید پیگیری­‌های لازم را جهت درمان انجام دهد. چرا که در صورت عدم درمان، به تدریج بافتی جهت حفاظت از تاندون پرونئال ایجاد می­‌شود که به مرور تاندون را ضعیف می‌کند و می‌­تواند سبب پاره شدن بیشتر تاندون پرونئال گردد.

اقدامات درمانی لازم جهت بهبود آسیب وارد بر تاندون پرونئال به نوع آسیب بستگی دارد. گاهی از درمان غیرجراحی استفاده می شود و گاهی به جراحی نیاز است.

 درمان غیر جراحی

از جمله اقدامات درمانی که در این شرایط باید انجام شود استراحت است. بدین صورت که شخص می­‌بایست هفته‌­ها و گاهی ماه‌­ها از حرکات و فعالیت­‌هایی که میزان درد را افزایش می­‌دهد، پرهیز نماید. بخشی که دچار درد و یا ورم است باید با استفاده از کیسه‌های یخ سرد نگه داشته شود. البته از امواج فراصوت نیز می‌توان در جهت کاهش درد و استفاده نمود.

از داروهای خوراکی و یا تزریقی مورد تجویز پزشک جهت تسکین درد و کاهش التهاب استفاده کند. انجام نرمش‌­های کششی و همین طور ماساژهای مخصوص که مناسب و کمک کننده عضلات پرونئال است گزینه دیگری است که می‌­تواند در درمان با فیزیوتراپی موثر باشد. استفاده از کفش و کفی مناسب در داخل کفش نیز حائز اهمیت فراوانی است.

در برخی موارد نیز ممکن است پزشک جهت بی‌حرکت کردن مچ پای فرد از آتل بندی و یا گچ گرفتن استفاده نماید. همین طور متخصص ممکن است پیشنهاد دهد که فرد برای مدتی در هنگام انجام فعالیت­‌های خود که نیازمند حرکت دائمی مچ پا است از مچ بند استفاده کند. بعد از بر طرف شدن علائم، شخص می­‌بایست برای افزایش حرکات و فعالیت­‌های خود از یک برنامه توان­بخشی استفاده نماید. تا به تدریج به سطح طبیعی و کامل فعالیت­‌های خود بازگردد.

عمل جراحی

در مواردی ممکن است که تاندون پرونئال دچار پارگی شود که این پارگی رایج نیست و در موارد کمی رخ می‌دهد. بسیاری از متخصصین از همان درمان‌هایی که پیش از این نیز بیان شد در درمان پارگی تاندون پرونئال استفاده می‌­کنند. با این حال در بسیاری از موارد فرد با این درمان‌­ها بهبودی کامل را بدست نمی­‌آورد. به همین علت عمل جراحی برای چنین شخصی لازم و ضروری است. در حالتی که تاندون پرونئال دچار پارگی است دو نوع جراحی به کار می‌رود:

روش اول

در روش اول بخش آسیب که در اطراف تاندون قرار دارد و دچار التهاب است از بین می‌رود. در این روش تاندون صاف و مسطح است و قابلیت ترمیم شدن دارد. بنابراین می­‌تواند به شرایط اولیه برگردد و مجددا شکل نرمال و طبیعی پیدا کند. این روش که به آن ترمیم و دبریدمان تاندون می‌گویند، در شرایطی که کمتر از پنجاه درصد تاندون آسیبی است می­‌تواند موثر واقع شود.

روش دوم

روش دوم درمان تاندون پرونئال، تاندون­دوزی است. در این روش تاندونی که دچار آسیب است را به تاندون سالم و طبیعی دوخت می‌­زنند. در این حالت به طور معمول چند سانتی‌متری از قسمت آسیب دیده تاندون حذف می­‌شود و سمت انتهایی و سمت چپ آن به تاندونی که در مجاورتش قرار دارد دوخته می­‌شود. روش دوم معمولا در شرایطی که بیش از پنجاه درصد از تاندون دچار پارگی شود، پیشنهاد می­‌شود.

بعد از جراحی

بعد از انجام عمل با توجه به آن که چه نوع جراحی استفاده می‌شود، فرد باید چند هفته بی حرکت بماند. فعالیت­‌های خود را محدود نماید. خصوصا فعالیت‌هایی که در آن نیازمند تحمل وزن فرد است. بعد از این­که بر طب توصیه پزشک مدتی را به استراحت و بی‌حرکت بودن سپری کرد جلسات فیزیوتراپی آغاز می‌­شود. با توجه به روش انتخابی و شدت جراحی به طور معمول بین شش تا دوازده هفته زمان نیاز است تا بهبودی کامل حاصل شود. از جمله خطرات جراحی می­‌توان از خشکی، درد مداوم و عفونت نام برد. البته این عمل جراحی معمولا بسیار موثر و موفقیت آمیز است و آمار حاکی از موفقیت بالای هشتاد و پنج درصد جراحی است.

سخن پایانی

فقط باید دقت شود زمانی که آسیب به تاندون پرونئال و یا پارگی آن مشخص شد بلافاصله اقدامات درمانی آغاز گردد. در مواردی که پارگی­‌ها خیلی شدید می‌­باشد احتمال استفاده از تاندون جدید وجود دارد که با عمل تاندون ترانسفر یا جابه­‌جایی تاندون این اقدام صورت می­‌گیرد. در موارد کمی نیز احتمال استفاده از بانک پیوند وجود دارد. به هر حال اولین قدم پس از آسیب دیدگی مراجعه به متخصص و جراح پا است.