استخوان سزاموید یا استخوان کنجدی

سزاموید یا کنجدی به کدام استخوان‌ها می‌گویند؟

معادل انگلیسی کلمه کنجد سیسام است و نام این استخوان‌ها به دلیل کوچک بودن و شکل گرد نا‌منظم آن با تشبیه به کنجد برای آن انتخاب‌شده است؛ اگرچه استخوان کاسه‌ی زانو نیز ازجمله استخوان‌های سزاموید یا کنجدی هست که بزرگ‌ترین استخوان این گروه است.استخوان کاسه‌ی زانو یا همان کشکک به این دلیل که مکانیزم و هدف کار آن شبیه به استخوان‌های کنجدی هست، در این گروه گنجانیده شده است.

سزاموید‌ها استخوان‌های کوچکی هستند که در سطح داخلی تاندون و بین تاندون و سطح خارجی مفاصل قرارگرفته‌اند تا از اصطحکاک و سایش بین تاندون و مفاصل مرتبط با آن تا حد ممکن کاهش دهند.

شاید برایتان سؤال پیش آید که تاندون چیست؟

تاندون رشته‌های عصبی هستند که ماهیچه یا همان عضلات را باگذشت از مفاصل با به استخوان‌های آن‌طرف مفصل وصل می‌کنند. سزاموید ها را بیشتر در قسمت‌های حرکتی یا مفصلی زانو، شست و شست پا می‌توانیم مشاهده کنیم. در قسمت‌های دیگر بدن هم قابل یافت اند اما همان‌طور که گفته شد معمولاً در افراد متفاوت وجود آن متفاوت است.

وظایف استخوان‌های کنجدی و استخوان‌های سزاموید کف پای انسان

در هر کف پا زیر قسمت متحرک بین شست پا و بدنه کف پا 2 عدد استخوان سزاموید یا کنجدی وجود دارد که دارای شکلی تقریباً شبیه به کنجد هستند. عملاً سزاموید ها به کنترل حرکت شست پا به‌وسیله‌ تاندون‌ها یا همان رشته‌های عصبی که از آن‌ها یاد شد به‌مثل یک اهرم کار می‌کنند یا بهتر بگوییم مثل یک قرقره بین تاندون و مفصل شست پا تا بدین گونه تاندون با قسمت متحرک ارتباط مستقیم نداشته باشد و از اصطحکاک و سایش آن جلوگیری شود.

عملکرد مطالعه شده سیزاموید ها شامل کنترل فشار، کاهش از اصطکاک و گاهی هم نقش داشتن در تعین مسیر کشش عضله در دو طرف مفصل می‌باشد. سزاموید ها به اعمال توانایی تاندون در جهت انتقال و افزایش نیروهای عضلانی کمک می‌کنند.

آیا استخوان‌های کنجد طبیعی هستند؟

وجود این نوع استخوان در انسان‌ها رایج اما ازلحاظ تعداد اندکی متفاوت هستند. معمولاً هر فرد حدود 42 استخوان کنجدی در بدن خود دارد. با اشاره به مطالب بالایی بله، استخوان‌های کنجدی طبیعی هستند و وجود آن‌ها در بدن منحصربه‌فرد نیست و جای نگرانی ندارد. اما باید این بعد مسئله را نیز در نظر گرفت که تعداد آن اندکی در افراد متفاوت است. یعنی در بعضی افراد نظر به ژنتیک، عوامل روانی و شرایط زندگی از این مقدار کمتر یا بیشتر است، اما همان‌طور که گفته شد پدیده‌ای منحصربه‌فرد نیست و به دلیل شرایط گفته‌شده و شاید عوامل دیگری تفاوت اندکی وجود داشته باشد.

در مفاصلی که با فشار زیادی سروکار دارند، این امر سبب آن می‌شود که بنا بر ساختار کامل و پیچیده بدن انسان این استخوان‌ها نظر به شرایطی که گفته شد به وجود آیند و عضوی از مکانیزم بدن شوند.

استخوان کشکک یا همان استخوان کاسه‌ی زانو بزرگ‌ترین استخوان سزاموید یا کنجدی در بدن انسان است که در همه انسان‌ها به‌طور طبیعی وجود داشته و از عملکرد و مکانیزم شبیه به دیگر سزاموید ها  در مفاصل بدن برخوردار است.

استخوان کنجدی در زانو

بزرگ‌ترین مفصل بدن زانو هست که ران و ساق پا را به هم وصل می‌کند. زانو قدم زدن و تحرک پا را تسهیل می‌کند. در حالت راه رفتن و ایستادن، زانو تمام وزن بدن روی خود تحمل می‌کند. هر‌گونه آسیب‌دیدگی زانو موجب می‌شود تا حرکت کردن و راه رفتن برای انسان دشوار شود. از مهم‌ترین و عمده‌ترین قسمت‌های زانو یکی هم کشکک زانو هست که همان‌گونه که یاد شد بزرگ‌ترین استخوان کنجدی بدن است.شکستگی کشکک ازجمله شایع‌ترین انواع شکستگی در بدن است، با توجه به فشار زیاد و مداوم روی کشکک، این می‌تواند دلیل اصلی در شکستگی‌های این ناحیه باشد.

بنا بر مطالعات؛ استخوان کشکک در بدن نوزادان وجود ندارد بلکه در ابتدا این بخش به شکل یک بافت غضروفی‌ نرم است.

استخوان کشکک زانو در اطفال به‌تدریج تا سن 3 سالگی تشکیل می‌شود؟

شکستن و احساس درد در ناحیه‌ی سزاموید‌ها

عدم درمان شکستگی استخوان سزاموید چه عواقبی به همراه دارد؟

این شکستگی‌های درمان‌نشده می‌توانند باعث عواقبی چون سایش عضلانی و آرتروز مفاصل مربوطه شوند.

شاید برایتان سؤال پیش آید که آرتروز چیست؟

آرتروز عمومی‌ترین بیماری مربوط به مفاصل است. که به‌تدریج باعث از بین رفتن غضروف بین مفاصل مبتلابه آرتروز می‌شود. فرد مبتلابه آرتروز درد تدریجی و دشواری را تجربه می‌کند که دشواری آن را هنگام تحرک احساس می‌کند.

مفصل چیست؟

محلی که دو استخوان باهم متصل می‌شوند مفصل گفته می‌شود. این مفاصل توسط بافت غضروفی پوشش داده‌شده‌اند تا از سایش آن‌ها جلوگیری شود.

درصورتی‌که سزاموید ها شکسته باشند دویدن روی کف پا و برداشتن قدم‌های بلند و حتی به دلیل درد زیاد در طول زمان انجام حرکات ساده هم غیرممکن است.

درد شدید در قسمت کفی مفصل شست پا هنگام راه رفتن، قرمز و متورم شدن این ناحیه معمولاً از شکسته شدن استخوان‌های کنجدی حکایت دارند. در افرادی که شکستگی این استخوان را تجربه می‌کنند، در صورت اعمال وزن زیاد بر آن درد آن تشدید می‌یابد.ناحیه‌ی این در طولانی‌مدت در زیر مفصل مبتلا شده قرار دارد، به‌عنوان‌مثال در صورت شکستگی استخوان کنجدی کف پا؛ درد آن در زیر مفصل شست پا احساس می‌شود.

علت درد سزاموید، وقایع و تداوی آن

استخوان‌های کنجدی معمولاً در صورت کارگیری بیشتر از حد طبیعی از تاندون‌های درگیر با مفاصل مرتبط آن است. زیرا تاندون‌ها در صورت ضربه و برخوردهای مکرر مثل کفش‌های پاشنه‌بلند و غیراستاندارد التهاب می‌گیرند. بعد از به وجود آمدن درد استخوان کنجدی؛ انجام حرکات مفصلی در آن ناحیه به‌تدریج درد شدید، تورم و کبودی ناشی از آن قابل احساس و مشاهده خواهد بود.

چگونه درد استخوان کنجدی را تسکین دهیم؟

فعالیت‌هایی را که ناراحتی و درد ایجاد می‌کنند انجام ندهید.

در صورت تشدید و با مشاوره پزشک می‌توانید از داروهای رفع التهاب چون ایبوپروفین استفاده کنید.

کفش‌های نرم و با پاشنه‌های کوتاه بپوشید.

استرس را به خود راه ندهید.

تداوی کامل شکستگی یا بیماری‌های سزاموید معمولاً 3 الی 6 ماه به طول می‌انجامد و ممکن است حتی تا 12 ماه هم در برگیرد.

استخوان‌های سزاموید در حالت طبیعی باعث درد نمی‌شوند، اما در صورت شکستگی و التهاب باعث ایجاد درد شدید تدریجی خواهد شد.

سزامویدیت چیست؟

پدیده‌ای که در آن تاندون‌های متصل به سزاموید‌ها التهاب کند، به آن سزامویدیت می‌گویند. سزاموید‌ها از دیگر استخوان‌های بدن که در مفاصل باهم وصل می‌شوند متفاوت‌اند و دلیل این تفاوت را در ابتدای این مقاله یاد کردیم.

طوری که به استخوان‌های سزاموید کف پا هم اشاره شد، درصورتی‌که این استخوان‌ها التهاب کنند؛ شاهد پدیده سزامویدیت در اطراف شست پا خواهیم بود. سزامویدیت از بیش فعالیتی به وجود می‌آید.

این بیماری میان ورزشکاران و رقصنده‌ها بسیار مشاهده‌شده است. برای درمان این بیماری استراحت کردن و استفاده از دارو‌هایی چون ایبوپروفین که ضدالتهاب هستند، اقدامی مناسب است.

ناگفته نماند که استخوان‌های سزاموید یا کنجدی فقط در زانو، دست‌وپا قرار دارند، اگرچه طبق شرایط و عواملی که گفته شد تعداد این استخوان‌ها معمولاً 42 عدد اما در بعضی افراد با در نظر داشت عوامل آن اندکی فرق می‌کند.

عوامل سزامویدیت چیست؟

شاید راه رفتن برای شما دشوار باشد.

درد در ناحیه تحتانی شست پا یا دیگر مکان‌های سزاموید

تورم و کبودی

ممکن است حرکت دادن ناحیه سزاموید برای شما دشوار باشد.

سزامویدیت بین چه کسانی شایع است و در معرض آن قرار دارند؟

رقاصه‌ها، دونده‌ها،  ورزشکاران و…

دو نوع کفش که یکی کفش‌های پاشنه‌بلند است و دیگری کفش‌هایی که به قوس پا ارتفاع زیاد‌تری نسبت به اطراف آن می‌دهند باعث بروز بیماری سیزامویدیت می‌شوند.

سخن آخر

اگرچه استخوان‌های کنجدی طبیعی هستند اما دلیل تفاوت اندک در تعداد آن در افراد متفاوت وجود شرایط و فاکتورهای متفاوت برای آنان است. چه سزاموید‌هایی که در بدن از ابتدا وجود داشتند و چه آن‌هایی که به‌مرورزمان به وجود آمدند، باعث درد و ناراحتی نمی‌شوند مگر اینکه فشار و کار غیرمعمولی و زیاد به آن‌ها وارد شود.

استخوان سزاموید فقط به انسان‌ها منحصر نیست و در حیوانات هم وجود دارد. در صورت احساس درد و تورم یا کبودی طولانی‌مدت در هر نواحی از بدن ازجمله سزاموید‌ها باید به پزشک مربوطه مراجعه شود. عدم فعالیت‌های مربوط و اموری که باعث ناراحتی و ایجاد درد در نواحی مفاصل و سیزاموید ها می‌شوند، وقایع خوبی برای جلوگیری از رشد آن است.

سلامتی انسان از بزرگ‌ترین دارایی‌های اوست پس باید در حفظ آن حق خود را ادا کند.