درد پنجه پا

درد پنجه پا چیست؟

متاتارسالژی یا درد پنجه پا، هنگامی به وجود می‌آید که استخوان‌های متاتارسال که استخوانی بلند در کف پاست و به انگشتان پا متصل است، روی همدیگر فشار وارد آورده و درنتیجه اعصابی که بین آن‌ها قرار دارد نیز تحت‌فشار قرارگرفته، دچار التهاب و درد پنجه پا می‌شود.

درد پنجه پا، یک بیماری نیست، بلکه یک نشانه است. این درد ممکن است به علل مختلفی رخ دهد که با درمان به‌موقع آن‌، می‌توان از گسترش درد به سایر قسمت‌های پا و یا فشار به‌پای دیگر جلوگیری کرد.

علت درد پنجه پا چیست؟

1. استفاده از کفش نامناسب. کفش‌های پاشنه‌بلند و تنگ، می‌تواند فشار زیادی را به پنجه پا وارد کند. کفش‌های نامناسب حین ورزش هم می‌تواند به پا آسیب وارد کند.
2. بالا رفتن سن. به‌مرورزمان و با افزایش سن، چربی محافظت‌کننده از پنجه پا از بین می‌رود و سبب ایجاد درد پنجه پا می‌شود.
3. اضافه‌وزن. وزن زیاد می‌تواند عاملی برای فشار بیش‌ازحد به پنجه پا و ایجاد درد در آن باشد.
4. فعالیت بیش‌ازحد با پا. انجام تمرینات ورزشی و راه رفتن روی سطوح سفت، فشار زیادی را به پنجه پا می‌آورد. انجام ورزش‌هایی که نیاز به پریدن زیاد و یا دویدن بیش‌ازحد دارند، هم سبب درد پنجه پا می‌شود.

بیماری‌ها یا اختلالات آناتومیکی نیز هستند که ممکن است سبب ایجاد این عارضه شوند، مانند:

5. داشتن قوس زیاد در کف پا. نبود هماهنگی و تعادل در قدرت و توان عضلات کف پا، سبب پیدایش قوسی غیر نرمال در کف پا می‌شود که با ناراحتی و درد پنجه پا همراه است.
6. نوروم مورتون. وجود توموری خوش‌خیم در مسیر اعصاب کف پا که سبب سوزش گزگز و درد در پنجه پا می‌شود.
7. بونیون یا انحراف انگشت شست. عارضه‌ای است که سبب برآمدگی کنار انگشت شست پا می‌شود. این بیرون‌زدگی فشار زیادی را به پنجه وارد کرده و سبب بروز درد پنجه پا می‌شود. انجام جراحی انحراف انگشت شست‌ هم ممکن است سبب فشار روی پنجه پا شود.
8. انگشت چکشی. شکل انگشتان پا در این بیماری دفرمه شده، تغییر حالت می‌دهد و به سمت بالا انحراف پیدا می‌کند. این مشکل، فشار زیادی را به پنجه پا وارد کرده و عامل ایجاد درد پنجه پا می‌شود.
9. شکستگی استخوان پنجه. راه رفتن و دویدن زیاد هم ممکن است سبب شکستگی استخوان پنجه و ایجاد در و التهاب در آن باشد.
10. نقرس یا ملتهب شدن مفاصل پا. این بیماری هم می‌تواند دلیلی بر درد پنجه پا باشد.
11. سفتی و خشکی مچ پا. وجود نقص در مچ پا هم می‌تواند به پنجه پا فشار زیادی را وارد آورد.
12. دیابت. دیابت هم علت دیگری برای آسیب به اعصاب کف پا و ایجاد درد پنجه پا می‌شود.
13. شکل انگشتان و پنجه پا. در برخی افراد انگشت دوم پا، بلندتر از انگشت شست است. این حالت، سبب برهم خوردن تعادل طبیعی جلوی پا شده و وزن را به‌طور ناهماهنگ و خارج از تعادل بر استخوان پنجه وارد می‌کند که سبب درد و التهاب پنجه پا می‌شود.

علائم متاتارسالژی یا درد پنجه پا چیست؟

نشانه‌های درد پنجه پا عبارت است از:

• احساس وجود سنگ‌ریزه و شن در کفش
• گزگز(مورمور) شدن، بی‌حسی یا تیر کشیدن کف پا
• داغ شدن و درد سوزشی در قسمت سینه و پنجه پا
• احساس دردی که هنگام دویدن، خم کردن، ایستادن یا راه رفتن شدیدتر شده (به‌خصوص روی سطوح سفت و محکم و با پای‌برهنه) که با استراحت تسکین پیدا می‌کند.

تشخیص درد پنجه پا چگونه است؟

روش‌هایی که برای بررسی درد پنجه پا وجود دارد، عبارت‌اند از:

• معاینه اولیه پای بیمار توسط پزشک، بررسی وضعیت آن و پرسیدن سؤالاتی پیرامون:

–           سابقه پزشکی

–           سبک زندگی

–           نوع و جنس کفش مورداستفاده

–           زمان شروع درد برای بار اول و تعداد دفعات آن، زمان احساس درد و قسمت یا نقطه‌ای که درد بیشتری احساس می‌شود.

–           احساس وجود درد در سایر نقاط بدن بیمار

• راه رفتن بیمار روی تردمیل یا صفحه فشار برای بررسی وضعیت و حالت بدن بیمار و شناسایی نقاط تحت‌فشار
• تصویربرداری به کمک اشعه ایکس، ام‌آرآی و یا اسکن اولتراسوند که نشان‌دهنده شکستگی احتمالی در پنجه پا است
• انجام آزمایش خون توسط بیمار برای بررسی وجود بیماری‌های مانند: نقرس، دیابت و آرتریت.

روش‌های درمانی درد پنجه پا

2 نوع روش درمانی برای درد پنجه پا وجود دارد:

درمان غیر جراحی

1. استفاده از دمپایی طبی. برای افرادی که ساعت‌ها مجبورند روی پا بایستند، مانند: خانم‌های خانه‌دار، استفاده از دمپایی طبی موجب کاهش فشار وارده به پنجه و پاشنه پا می‌شود.
2. استراحت پا. بهترین گزینه برای کاهش فشار و درد پنجه پا، استراحت دادن به پاست. فعالیت‌ها و ورزش‌هایی را که درگذشته انجام می‌دادید و موجب بروز درد در پنجه پا شده است را برای مدتی کنار گذاشته و فشار را کم کنید. اگر در حین راه رفتن یا ایستادن احساس درد کردید، بنشینید و پای خود را روی سطحی بلند قرار دهید.
3. قرار دادن کمپرس یخ: درد و التهاب با کمپرس یخ کاهش پیدا می‌کند. از این روش می‌توانید روزی 3 تا 4 بار و هر بار به مدت 20 دقیقه استفاده کنید.
4. پوشیدن کفش مناسب. کفش طبی، بهترین گزینه برای مبتلایان به درد پنجه پا است. کفشی را استفاده کنید که کاملاً سایز پای شما و دارای فضای کافی در قسمت پنجه برای انگشتان پا باشد. سعی کنید متناسب با ورزشی که انجام می‌دهید، کفش خود را انتخاب کنید
5. بانداژ فشاری برای پنجه پا. جهت کنترل درد و تورم، پای خود را با یک بانداژ فشاری محکم از پنجه تا مچ برای تأثیرگذاری بیشتر، ببندید.
6. مصرف مسکن یا تزریق داروهای ضدالتهاب. استفاده مدت محدود از مسکن، درد پای شمارا بهبود داده و تزریق آن‌هم میزان التهاب و تورم را تا حدود زیادی کاهش می‌دهد.
7. قرار دادن کفی طبی داخل کفش. کفی طبی قادر است فشار به استخوان پنجه را به حداقل برساند و وزن بدن را به‌طور مساوی در همه بخش‌های پا تقسیم کند.
8. ماساژ دادن کف پا. ماساژ عضلات پا روشی خوب برای تسکین درد، کاهش فشار و نرم و شل کردن عضلات است. صبح، پیش از بلند شدن از رختخواب و شب، هنگامی‌که به رختخواب می‌روید، برای چند دقیقه کف پای خود را به‌آرامی ماساژ دهید. این کار را می‌توانید با روغن یا لوسیون مرطوب‌کننده پوست نیز انجام دهید.
9. استفاده از اُرتُز. اُرتُز، پس از کاه تورم، تنها وسیله درمانی است که با تقسیم نیرو در کل کف پا، به حفظ عملکرد طبیعی پنجه پا کمک می‌کند.
10. تحریک الکتریکی عصب. دستگاهی روی ناحیه دردناک قرارگرفته و از طریق ارسال جریان الکتریکی به آن قسمت، میزان و شدت درد پنجه پا کاهش می‌یابد.
11. طب سوزنی. با انجام طب سوزنی و ورود سوزن‌هایی نازک به محل درد توسط پزشک، هم درد کاهش‌یافته و هم به روند بهبودی سرعت بخشیده می‌شود.
12. اولتراسوند. استفاده از امواج صوتی با فرکانس بالا برای تحریک جریان خون در ناحیه دردناک که به درمان بافت‌های آسیب‌دیده کمک می‌کند و روند درمان را بهبود می‌بخشد.

درمان جراحی

غالباً درد پنجه پا به‌گونه‌ای است که با انجام اقدامات درمانی اولیه، روند درمانی آغازشده و طی مدت‌زمانی، بهبودی حاصل می‌شود، اما اگر نتوان با اقدامات غیر جراحی درد را کاهش داد و یا علت درد مشکل دیگری باشد، عمل جراحی بر اساس نشانه‌ها و علت عارضه، مانند: جابه‌جایی انگشت چکشی، جابه‌جایی استخوان و یا انحراف انگشت شست توسط پزشک تجویز می‌شود.

جمع‌بندی

درد پنجه پا که در اصطلاح پزشکی متاتارسالژی نامیده می‌شود، عارضه‌ای است که در اثر استفاده از کفش‌های نامناسب، اضافه‌وزن، فشار بیش‌ازحد روی پا و موارد دیگر به وجود می‌آید و مهم‌ترین نشانه آن احساس درد و سوزشی است که در ناحیه پنجه پا احساس می‌شود. روش‌های درمانی متفاوتی برای بهبود این درد وجود دارد. بیشتر افرادی که به درد پنجه پا مبتلا می‌شوند، با درمان‌های غیر جراحی و گذشت زمان به سمت بهبودی پیش می‌روند و برای درصد کمی از مبتلایان نیز درصورتی‌که از این درمان‌ها پاسخی دریافت نکنند، درمان جراحی تجویز می‌شود.

سؤالات متداول

1. چه زمانی برای درد پنجه پا باید به پزشک مراجعه کرد؟

برای همه مشکلاتی که برای پا اتفاق می‌افتد، مانند: ایستادن برای مدت زیاد روی پا و یا دویدن و پریدن، مراجعه به پزشک ضرورتی ندارد و با درمان‌های خانگی و 1 یا 2 روز استراحت، درد پنجه پا بهبود می‌یابد. اما اگر درد برای چند روز متوالی طول کشید یا داغ شدن و درد سوزشی را در کف و پنجه پا احساس کردید و در شرایطی که عوض کردن کفش و کم کردن میزان فعالیت تغییری در میزان و شدت درد ایجاد نکرد، حتماً باید به پزشک متخصص مراجعه شود.

2. در صورت عدم درمان درد پنجه پا، چه عوارضی ممکن است برای فرد به وجود بیاید؟

درصورتی‌که به درد پنجه پا کم‌توجهی شود و فرد به دنبال درمان آن نباشد ، ممکن است این درد به قسمت‌های دیگر همان پا و یا پای دیگر و سایر قسمت‌های بدن نیز به علت لنگیدن و ناتوانی درراه رفتن درست مانند: کمر و ران نیز سرایت کند.