گزگز پا چیست؟

گزگز پا چیست؟

در بیشتر اوقات گزگز پا یک اتفاق عادی و بدون خطر است. اگر شما مدت‌زمان طولانی را ایستاده باشید یا بنشینید ممکن است دچار سوزن‌سوزن‌شدن پاها شوید که گاهی این سوزن‌سوزن‌شدن پا به همراه بی‌حسی پا و درد است که بسیار رنج‌آور است.

علت گزگز پا را می‌توان تحت‌فشار قرارگرفتن سرخرگ یا عصب‌ها دانست. در چنین شرایطی جریان خون در پا کاهش پیدا می‌کند و می‌توان گفت به‌اصطلاح به خواب می‌رود. اگر دچار گزگز پا شدید می‌توانید وضعیت بدن خود را عوض کنید و دیگر تحت‌فشار نباشید. در نتیجه گزگز پا هم سریع از بین می‌رود.

اما مواقعی هم هست که گزگز کردن یک علت جدی دارد و باید سریعاً توسط فوق متخصص جراحی پا و مچ پا معاینه شوید و درمان شوید. اگر گزگز به جز ناحیه پا در نواحی دیگر همچون صورت و بازو رخ دهد نشان‌دهنده سکته مغزی است.

همچنین اگر گزگز پاها مزمن و گاهی به همراه درد، سوزش، بی‌حسی و تحلیل عضلات باشد، نشانه‌ای از آسیب‌های عصبی است. به‌علاوه این‌ها ممکن است گزگز با به دلیل ضعف در گردش خون، بیماری قند و… باشد.

علت گزگز پا

گزگز مکرر پا ممکن است به دلایل مختلفی باشد که هرکدام از دلایل درمان خاص خود را دارد که انتخاب بهترین درمان به عهده فوق متخصص جراحی پا و مچ پا است. گزگز پا می‌تواند به‌خاطر دلایل طبیعی و غیرطبیعی باشد از جمله:

• دیابت:

دیابت عمده‌ترین دلیل گزگز و سوزش در کف پاها است. این گزگز می‌تواند یکی از نشانه‌‌هایی اولیه مبتلا به دیابت در انسان دانست. تنظیم نبودن قند خون، باعث می‌شود که جریان خون به اعصاب و بافت‌ها کاهش پیدا کند و باعث به‌وجودآمدن احساس گزگز پا شود.

یکی دیگر از عوارض دیابت، نوروپاتی دیابتی نام دارد. نوروپاتی دیابتی به آسیب عصبی گفته می‌شود که ناشی از افزایش قند خون در افراد دیابتی است و باعث گزگز پا می‌شود، اما اگر دیابت باعث گزگز پا شود در کنار آن علائم دیگری همچون تکرر ادرار، خشکی دهان، خارش پوست، کندشدن روند بهبود زخم‌ها و… وجود دارد.

• اضطراب:

افرادی که دچار اضطراب هستند، به طور معمول با سرعت زیادی نفس می‌کشند که باعث می‌شود در سطوح دی اسکید کربن و اکسیژنه شده تعادل از بین برود و در نتیجه فرد مضطرب دچار گزگز پا شود. گزگز پا بر اثر اضطراب ممکن است با علائم دیگری همچون تپش قلب، لرزش دست، نفس‌کشیدن سطحی است و عمیق نیست و نفس‌کشیدن با سرعت، همراه باشد.

• بیماری‌ام اس (MS):

ام اس یک اختلال خودایمنی مغز و سیستم عصبی مرکزی است. در این بیماری سیستم ایمنی بدن به پوشش محافظ فیبرهای عصبی حمله می‌کند و باعث آسیب‌دیدن غلاف میلین می‌شود. در نتیجه ارتباط بین مغز و اعضای دیگر بدن دچار مشکل می‌شود.

گزگز پا را می‌توان یکی از اولین و شایع‌ترین نشانه‌های وجود بیماری ام اس دانست. ممکن است در کنار گزگز شدن پا با علائم دیگری همچون مشکل در راه‌رفتن و عدم تعادل، سرگیجه، مشکلات جنسی، درد و خشم همراه باشد.

• کمبود ویتامین:

اگر شما هم در هر دو پا دچار گزگز مزمن و شدید هستید، ممکن است دلیل آن کمبود ویتامین‌ها باشد ویتامین‌هایی E،B1،B16 برای عملکرد سالم عصب‌ها اهمیت دارد. از نشانه‌های دیگر کمبود ویتامین‌ها می‌توان به خستگی در طول شبانه‌روز، ضعف در بینایی، کبودی و تیرگی زیر چشم دانست.

• انداختن پاها بر روی یکدیگر هنگام نشستن:

روی‌هم انداختن پاها، چمباتمه‌زدن، نشستن به مدت طولانی و یا اگر در زمان نشستن چهارزانو یک شیء سنگین بر روی پاهای خود بگذارید باعث واردشدن فشار به شریان‌ها و عصب‌های پا می‌شود و در نتیجه دچار گزگز پا می‌شوید.

• کم‌کاری تیروئید:

یک نوع بیماری است که در آن تیروئید شما کم‌کار است. تیروئید کم‌کار قابلیت تولید هورمون تیروئید لازم برای تأمین نیازهای بدن را ندارد. این بیماری معمولاً علائم خفیفی دارد. مثل گزگز شدن پاها، نازک شدن موها، ضربان قلب آهسته، گواتر.

 

علائم و نشانه‌های گزگز پا

مورمورشدن یا گزگز شدن پا اگر غیرطبیعی باشد همیشه با علائم دیگری همراه است از میان علائمی که دکترهای فوق متخصص جراحی پا و مچ پا بیان کرده‌اند چند مورد را در این مقاله بیان می‌کنیم:

• احساس کنید که کف پای شما داغ شده است.
• حس سوزن‌سوزن‌شدن کف پا را داشته باشید.
• به لمس‌شدن حساسیت شدید داشته باشید.
• کاهش استقامت و ضعف در پاها.
• حساسیت پوست کف پا نسبت به سرما
• کبودشدن پا
• سوزن‌سوزن‌شدن و سوزش کف پا

درمان خانگی گزگز پا

قبل از اینکه به یک دکتر فوق متخصص جراحی پا و مچ پا مراجعه کنید، می‌توانید در خانه کارهایی انجام دهید که ممکن است در کم‌کردن یا ازبین‌بردن گزگز پا مؤثر باشد:

• ماساژ دهید:

ماساژدادن برای برطرف‌کردن گزگز پا بسیار مؤثر است که باعث افزایش جریان خون در ماهیچه آن ناحیه‌ای می‌شود که دچار گزگز شده است، همچنین فشار روی عصب‌ها را کم می‌کند.

• حرکت‌کردن:

حرکت‌دادن آن قسمت از بدن که خواب‌رفته است و گزگز می‌کند،  باعث می‌شود که جریان خون افزایش پیدا کند و فشار وارد شده بر آن ناحیه کم می‌شود. در نتیجه احساس گزگز از بین می‌رود، پس بهتر است چند بار در ساعت وضعیت بدن خود را تغییر دهید، راه بروید و پاهای خود را تکان دهید

• لباس تنگ نپوشید:

اگر می‌خواهید دچار گزگز پا نشوید، بهتراست که شلوارهای تنگ نپوشید و کمربند خود را سفت نبندید.

• راست بنشینید:

یکی از شایع‌ترین دلایل گزگز کردن ناراحتی صفحات کمر (دیسک)  است که بر اثر قوز نشستن به وجود می‌آید. پس بهتر است برای جلوگیری از بروی همچنین مشکلی در هنگام نشستن قوز نکنید. زیرا باعث تحریک‌شدن صفحه کمر و در نتیجه احساس گزگز می‌شود.

• کمپرس آب گرم:

کمپرس آب گرم به افزایش جریان گردش خون در آن ناحیه کمک می‌کند. اما اگر احساس سوزن‌سوزن‌شدن پا شدت پیدا کرد، بهتر است کمپرس آب گرم را بردارید و از کمپرس یخ استفاده کنید.

سایر درمان‌های گزگز پا

اگر شما اقدامات لازم در خانه را انجام داده‌اید، ولی باز هم گزگز شدن پاهای شما کم نشده باید به یک فوق متخصص جراحی پا و مچ پا مراجعه کنید و پس از تشخیص دکتر مراحل درمان را شروع کنید. بعضی از راه‌های درمان را برایتان در این مقاله آورده‌ایم:

• فیزیوتراپی:

یکی از مفیدترین و بهترین درمان‌ها برای این مشکل و سوزن‌سوزن‌شدن پا انجام فیزیوتراپی است. فیزیوتراپی تکنیک‌هایی را شامل می‌شود از جمله یخ و ماساژ، تمرین‌های کششی که تقویت‌کننده برای بهبود عملکرد و کاهش درد است.

• طب سنتی:

پزشک شما از طریق برسی سابقه دقیق سلامتی و بیماری شما و انجام یک معاینه کامل و دقیق  تعیین می‌کند که دلیل و علت گزگز شدن و بی‌حسی پا و بدن شما چیست و بعد از آن کار درمان را شروع می‌کنند. همچنین در کنار معاینه ها، آزمایش های ارتوپدی هم انجام می‌شود تا به طور کامل مشخص شود که چه عصب‌هایی تحت تأثیر قرار گرفته اند و درمان طب سنتی را شروع میکند.

چه ویتامین‌هایی باعث رفع گزگز پا می‌شود:

برای رفع این مشکل، اگر شما دچار کمبود ویتامین‌ها هستید دکتر فوق متخصص برای شما مصرف ویتامین‌ها و مکمل‌هایی تجویز می‌کند. اگر احساس گزگز شدن در ناحیه دست‌وپا بیش از اندازه بود و اصلاً نرمال نبود، بهتر است که حتماً غذاهای حاوی نشاسته مثل پیتزا، سیب‌زمینی، پاستا و نان سفید را حذف کنید.

ویتامین‌های لازم برای رفع گزگز:

• ویتامین B12:

اگر سطح ویتامین B12 در بدن شما کاهش پیدا کند می‌تواند یکی از علت های اصلی خواب رفتگی پا شود. از نشانه های دیگر کمبود ویتامین B12را میتوان ضعف عمومی و ضعف بینایی دانست. میزان وجود ویتامینB12 در بدن اگر نرمال باشد میتواند در ساخت سلول های خونی جدید تاثیر بسیاری بگذارد. اگر شما گیاه خوار هستید بهتر است مراقب باشید، زیرا کمبود ویتامینB12در میان گیاه خواران شایع تر است.

• ویتامین E:

کمبود ویتامین E منجر به آتاکسی و پارستزی می‌شود که معنای آن هماهنگ نبودن حرکت‌های عضلات و به خواب رفتن پا و گزگز کردن پا است. اگر می‌خواهید مقدار جذب ویتامین E را بالا ببرید بهتر است در کنار خوردن ویتامین E، غذاهای چرب میل کنید تا جذب ویتامین سریع‌تر و بیش‌تر شود. منابع طبیعی ویتامین E شامل ماهی‌ها و روغن‌های زیتون و کنجد هستند.

• منیزیم:

منیزیم در تنظیم‌کردن سطح کلسترول و پتاسیم در بدن نقش مهمی دارد و کمبود منیزیم می‌تواند باعث سوزن‌سوزن‌شدن پا، گرفتگی عضلات و نامنظم‌بودن ضربان قلب شود. مصرف زیاد نوشیدنی‌های الکلی، اسهال مزمن و مصرف‌کردن برخی از داروها می‌تواند از دلایل کمبود منیزیم باشد. منابع طبیعی که داری منیزیم هستند شامل گیاهان دارای برگ سبز تیره مثل کاهو و اسفناج می‌شوند.

 

• مس:

یکی از دلایل گزگز شدن پاها و مشکل در حرکت‌کردن را می‌توان کمبود مس در بدن دانست. برای درمان کمبود مس می‌توانید  مولتی‌ویتامین‌ها و زینک را مصرف کنید.

 

آیا کم‌خونی موجب گزگز پا می‌شود؟

از دیدگاه دکتر فوق متخصص جراحی پا و مچ پا برداشت می‌شود که اختلالات خونی می‌تواند گلبول‌های قرمز خون را کاهش دهد و باعث گزگز شدن و به خواب‌رفتن پاها شود. برای رفع گزگز شدن پا که در اثر کم‌خونی اتفاق می‌افتد بهتر است مقدار زیادی غذاهای دارای آهن هستند و خون سازند مثل پسته، جگر گوسفند و اسفناج میل کنید، تا مشکل فقر آهن در بدن از بین برود و دیگر دچار این احساس ناشی از کم‌خونی نشوید.

چه زمانی برای گزگز پا به دکتر مراجعه کنیم؟

اگر این احساس به دلیل خستگی و فشار کاری باشد و با کمی استراحت از بین برود نگران‌کننده نیست. حتی شما می‌توانید با استفاده از کفش‌های مناسب برای استفاده طولانی‌مدت از بروز گزگز شدن پا جلوگیری کنید.

اما اگر این اتفاق باعث اذیت‌شدن شما شود و مزمن و دائمی باشد باید نگران شوید و به یک دکتر فوق متخصص جراحی پا و مچ پا مراجعه کنید. به‌طورکلی اگر هریک از این نشانه‌های زیر را داشتید حتماً به پزشک مراجعه کنید:

• شما اقدامات لازم مثل استراحت کافی را انجام داده‌اید؛ اما این مشکل از بین نرفته است.
• شما از قبل به بیمار دیابت دچار هستید.
• احساس سوزش و گزگز شدن پا به‌صورت کاملاً ناگهانی و شدید ظاهر می‌شود.
• این مشکل به‌قدری شدید است که زندگی روزمره شما را مختل می‌کند.
• احساس گزگز در بدن گسترش پیدا می‌کند یا شدت آن بیشتر می‌شود و گاهی با بی‌حسی همراه است.

تشخیص علت گزگز شدن پا

تشخیص اینکه علت این امر چیست در ابتدا بر عهده دکتر ارتوپد است و بعد از آن شما می‌توانید به فوق متخصص جراحی پا و مچ پا مراجعه کنید. اما بهتر است در زمان مراجعه به دکتر تمام نکات لازم را دقیق برای دکتر خود بازگو کنید و تمام علائمی که دارید را بگویید همانند:

• اگر اخیراً آسیبی به شما وارد شده حتماً به دکتر اطلاع دهید.
• تمام علائمی که داشتید حتی اگر مرتبط با گزگز شدن پا هم نبود را برای دکتر شرح دهید.
• داروهایی که مصرف می‌کنید یا قبلا مصرف کردید را به دکتر خود اطلاع دهید.

کلام آخر

سلامتی مهم‌ترین دارایی ما در این جهان است. پس بهتر است هر چیزی که ممکن است سلامتی ما را به خطر بیندازد جدی بگیریم. گزگز پا یکی از همان علائم است که اگر به طور طبیعی پیش بیاید مشکلی نیست؛ اما اگر نشان‌دهنده یک بیماری باشد باید مورد برسی قرار بگیرد.

در این مقاله نکاتی به شما گفته شده در مورد اینکه چه زمانی باید نگران باشیم. همچنین راهکارهایی برای رفع گزگز یا کم‌کردن این احساس مانند مراجعه به متخصص و فوق تخصص جراحی پا را برای شما شرح داده‌ایم.