آشنایی با مینیسک زانو و آسیب‌های آن و شیوه‌های درمان

مینیسک زانو را بهتر بشناسیم

غضروف‌ها بخشی از بافت پیوندی بدن هستند که اغلب در بین مفاصل قرار می‌گیرند. غضروف‌های ناحیه مفصلی از سایش و اصطکاک استخوان‌ها در ناحیه مفصل جلوگیری می‌کنند. در ناحیه مفصل یک غضروف C شکل وجود دارد که مفصل بین استخوان درشت نی و ران را پوشش‌دهی می‌کند و به نام مینیسک شناخته می‌شود. اما به استخوان فیبولا یا نازک نی در ارتباط نیست.

دو نوع مینیسک داخلی و خارجی داریم. ساختمان غضروفی رشته‌ای بسیار محکمی به صورت C شکل که باعث تطبیق استخوان ران و درشت نی از سمت داخل می‌شود، مینیسک داخلی است. آن بخش غضروفی که سطح خارجی مفصل بین استخوان ران و درشت نی که همان مفصل زانو است را پوشش می‌دهد، مینیسک خارجی نام دارد.

میینیسک داخلی در پایدار ماندن و ثبات مفصل بین استخوان ران و درشت نی نقش دارد. مینیسک خارجی در انتقال نیرو اهمیت به سزایی دارد.

پارگی از آسیب‌های رایج مینیسک زانو

هرگاه فعالیتی جسمی صورت بگیرد که زانو در آن دخیل باشد، اگر مفصل زانو تحت فشار قرار بگیرد و چرخانده شود، ممکن است باعث آسیب مینیسک زانو شود که از رایج‌ترین آسیب‌های مینیسک زانو، پارگی آن است.

الزاما نباید ورزشکار باشید تا دچار عارضه پارگی مینیسک شوید. گاهی بلند شدن ناگهانی از روی زمین نیز باعث می‌شود که مینیسک زانو در شما آسیب ببیند. هر گاه تحت فعالیت و حرکتی خاص احساس کردید عملکرد ناحیه مفصل زانوی شما مختل شده است احتمال پارگی مینیسک وجود دارد.

پس از رخ دادن حادثه‌ای اگر با بروز احساس درد و تورم و قفل شدگی در ناحیه زانو مواجه شدید، می‌توانید احتمال آسیب به مینیسک زانو را متصور شوید. با مراجعه به پزشک متخصص جراحی پا و مچ پا و همچنین پزشک فوق تخصص جراحی پا و مچ پا می‌توانید از میزان آسیب مطلع شوید. پزشک متخصص جراحی پا و مچ پا با توجه به میزان آسیب دیدگی شما و البته شرایط شما بهترین شیوه درمانی را برای شما در نظر خواهد گرفت.

چه افرادی بیشتر دچار آسیب‌های مینیسک زانو می‌شوند؟

اگر جز افرادی هستید که فعالیت‌های جسمی زیادی دارید که در آن مفصل‌های شما به خصوص مفصل زانو به طور ناگهانی تحت فشار و چرخش قرار می‌گیرند، شما در گروه افراد پر خطر و مستعد برای دچار شدن به عارضه‌ها و آسیب‌های مینیسک زانو هستید.

بلند کردن وزنه‌های سنگین

از آسیب‌های ورزشی رایج پا در ورزشکاران این مشکل است. در ورزشکاران بلند کردن وزنه‌های سنگین به صورت ناگهانی خطر آسیب های مینیسک زانو را افزایش می‌دهد. اگر تمرینات ورزشی را انجام می‌دهید که نیاز به چرخش مفصل زانو دارد و توقف ناگهانی مفصل را منجر می‌شود، بیشتر از سایر افراد در معرض دچار شدن به پارگی مینیسک خواهید بود.

فعالیت‌های هیجانی

کودکان به دلیل شیطنت و فعالیت‌های هیجانی خود، بسیار زیاد دچار آسیب های مینیسک زانو می‌شوند و گاهی پارگی مینیسک را تجربه می‌کنند. اگر بر فعالیت‌های کودکان و نوجوانان نظارت تخصصی صورت گیرد و آموزش‌های لازم به آن ها داده شود، می‌توان تا حدودی از بروز چنین عوارضی جلوگیری کرد.

افزایش سن

افزایش سن باعث تضعیف غضروف مینیسک می‌شود و ممکن است حرکات ساده‌ای باعث آسیب به آن شود. البتلا به آرتروز که خود یک اختلال جسمی به شمار می‌آید که به صورت التهاب شایع مفصل شناخته می‌شود نیز می‌تواند احتمال پارگی مینیسک زانو را افزایش دهد.

در هر حال دانستیم که آسیب های مینیسک زانو فقط دامن‌ گیر ورزشکاران نخواهد شد و سایر افراد نیز ممکن است به آن دچار شوند. پزشک متخصص جراحی پا و مچ پا با آموزش نکات لازم برای پیشگیری از آسیب های مینیسک زانو می‌توانند به ما کمک کنند تا در هر جایگاهی که هستیم از احتمال بروز آسیب جلوگیری کنیم و به حفظ سلامت خود کمک کنیم.

آشنایی با علائم و تشخیص پارگی مینیسک زانو

هرگاه مشا پس از انجام فعالیتی احساس کنید که عملکرد زانوی شما مختل شده است و با درد و التهاب همراه است، لازم است که در اولین فرصت به پزشک فوق تخصص جراحی پا و مچ پا مراجعه کنید. پزشک شما را معاینه می‌کند و دامنه حرکتی زانوی شما را بررسی می‌کند تا با آنالیز عملکرد مفصل شما در محل قرارگیری مینیسک تشخیص اولیه را بدهد.

پزشک جراح با روش تشخیصی خاص خود، زانوی شما را خم و راست می‌کند که ممکن است صداهای جزئی از آن نیز شنیده شود که خود نشانی از آسیب های مینیسک زانو و پارگی آن است.

پس از تشخیص اولیه آسیب های مینیسک زانو پزشک برای تایید تشخیص خود از دستگاه‌های تصویربرداری کمک می‌گیرد تا بررسی تصویر حاصل شده به تشخیص قطعی و نهایی برسد و بتواند بهترین شیوه درمان را برای شما تجویز کند. ام آر آی، سونوگرافی و آرتروسکوپی از روش های تصویربرداری برای تشخیص آسیب های مینیسک زانو هستند.

عوارض پارگی مینیسک زانو

از شدیدترین نوع آسیب های مینیسک زانو، پارگی مینیسک است. پارگی از کشیدگی حادتر است و محدودیت‌های بیشتری برای فرد ایجاد می‌کند. پارگی مینیسک می‌تواند به صورت طولی باشد که شایع‌ترین نوع پارگی مینیسک است. البته این چنین پارگی‌ها ممکن است به صورت عرضی، مایل، شعاعی و یا ترکیبی نیز ممکن است رخ دهد.

اگر جزء گروه افراد پر خطر برای ابتلا به پارگی مینیسک هستید و همچنین وزن بالایی دارید، باید بدانید با افزایش سن هرگونه فعالیت و حرکت و ضربه کوچک ناگهانی می‌تواند منجر به پارگی مینیسک شود که عارضه‌ها و عوارضی به دنبال دارند.

تشخیص پارگی مینیسک

پارگی مینیسک می‌تواند منجر به قفل شدن زانو بشود و حرکت طبیعی شما را مختل کند. دردناک بودن حرکت، فعالیت‌های شما را تحت تاثیر قرار دهد. با توجه به اینکه احتمال بروز آرتروز در چنین نواحی آسیب دیده بیشتر است، بهتر است نکات لازم را رعایت کنید تا از بروز چنین عوارضی جلوگیری کنید.

تشخیص اولیه پارگی مینیسک توسط هر پزشکی صورت می‌گیرد، اما بهتر است برای تشخیص شیوه اصولی درمان به پزشک فوق تخصص جراحی پا مراجعه کنید. شیوه ی درمانی آرتروسکوپی فقط توسط جراح صورت می‌گیرد. پس بهتر است که بدون اتلاف وقت در ابتدای امر به جراحان نام برده شده مراجعه کنید.

روش‌ها و داروهای توصیه شده برای کنترل آسیب‌های مینیسک زانو

در ابتدای دچار شدن به یکی از آسیب های مینیسک زانو بهتر است استراحت کنید و از کمپرس سرد برای کاهش التهاب استفاده کنید. سعی کنید استراحت شما بیشتر مختص به استراحت در ناحیه مفصل زانو باشد. وزن زیادی را به هنگام جا به جایی بر مفصل خود وارد نکنید و می‌توانید از عصا استفاده کنید.

از انجام دادن فعالیت‌های سنگین خودداری کنید، از انجام فعالیت‌هایی که موجب افزایش التهاب و درد می‌شود بپرهیزید. می‌توانید هر سه چهار ساعت یک بار برای کاهش التهاب از کمپرس سرد استفاده کنید. بستن زانو با یک باند الاستیک طبی نیز به کاهش التهاب کمک می‌کند.

از داروهایی مثل ایبوپروفن، آسپرین و دارو های ضد التهاب غیر استروئیدی نیز می‌توانید استفاده کنید. دارو های ضد التهاب غیر استروئیدی باعث کاهش درد و تورم می‌شوند، اما بهتر است اگر خونریزی دارید با تجویز پزشک متخصص جراحی پا و مچ پا از دارو ها استفاده کنید.

جراحی مینیسک زانو

در صورتی که فرد از یکسری ویژگی‌ها برخوردار باشد به تشخیص پزشک متخصص جراحی پا و مچ پا کاندید مناسبی برای جراحی مینیسک زانو است. در حالت کلی محدودیت خاصی برای جراحی وجود ندارد. اما اگر جوان هستید و به آرتروز دچار نیستید و درد و بی ثباتی را حس می‌کنید و نتایج آزمایشات شما با میزان آسیبدیدگی مینیسک مطابقت دارد، راحت می‌توانید جراحی شوید.

قبل از اقدام به جراحی، پزشک با انجام معاینات دقیق از میزان آسیب دیدگی شما اطمینان پیدا می‌کند. با بررسی نتیجه تصویربرداری شما نیز شدت آسیب های مینیسک زانو را با قطعیت تشخیص می‌دهد و شیوه مناسب جراحی را انتخاب می‌کند.

جراحی مینیسک زانو

روش جراحی مینیسک زانو آرتروسکوپی است که توسط متخصص جراحی پا و مچ پا صورت می‌گیرد. در این روش جراح با ایجاد دو برش در اطراف زانو و کنار کشکک محلی برای قرار دادن آرتروسکوپ ایجاد می‌کند. در این روش که شدت تهاجمی بودن آن کمتر است موجب تسریع روند درمان می‌شود.

جراحی مینیسک زانو به دو منظور صورت می‌گیرد. اگر پارگی به تازگی رخ داده باشد و در ناحیه پایه مینیسک باشد در این صورت معمولا بافت اصلی مینیسک سالم است. از روش ترمیمی برای جراحی استفاده می‌کنند در غیر این صورت از روش مینیسکتومی یا برداشت مینیسک استفاده می‌کنند.

توصیه‌ها و اقدامات پس از انجام جراحی آرتروسکوپی

آرتروسکوپی یک ابزار جراحی است و به دلیل استفاده از آن در روند جراحی آسیب‌های مینیسک زانو به این نوع جراحی آرتروسکوپی می‌گویند. پس از انجام جراحی بیمار چند ساعت بستری می‌شود و پس از آن مرخص می‌شود و به منزل باز می‌گردد. رعایت نکات لازم پس از جراحی نیز به اندازه خود جراحی حائز اهمیت است.

اگر جراحی شما توسط پزشک حاذق و مجرب متخصص جراحی پا و مچ پا و یا پزشک فوق تخصص جراحی پا و مچ پا صورت نگیرد، با اینکه جراحی چندان تهاجمی نیست اما عوارضی به دنبال خواهد داشت. از سری عارضه هایی که می‌توان به آن اشاره کرد آسیب به اعصاب و رگ های مهم موجود در ناحیه زانو است.

پس از جراحی

بلافلاصله پس از جراحی، متخصص جراحی پا و مچ پا زانوی شما را به وسیله یک زانوبند خاص فیکس می‌کند تا تکان نخورد. تقریبا تا یک ماه پس از جراحی نباید زانو خود را تکان دهید. در صورت لزوم حرکت حتما باید از عصا استفاده کنید و وزن خود را روی پا و مفصل زانو وارد نکنید.

پزشک متخصص جراح پا و مچ پا تقریبا بعد از ۴ ماه از جراحی با بررسی شرایط شما و میزان نتیجه بخش بودن عمل و معاینه مجدد شما تشخیص می‌دهد که فعالیت های شما به چه صورت باشد. در صورت رضایتمندی پزشک از نتیجه عمل، شما می‌توانید بدون عصا به فعالیت های معمول سابق باز گردید. اما همچنان پرهیز از حرکت های سنگین برای شما واجب است.

نکات تکمیلی پس از جراحی مینیسک زانو

پس از انجام جراحی بهتر است رژیم غذایی خاصی داشته باشید. هرچه وزن شما کمتر باشد، روند بهبود شما سریعتر انجام می‌شود. به علاوه رژیم غذایی مناسب از ابتلا به یبوست و اسهال و عوارض ناشی از آن‌ها جلوگیری می‌کند.

پزشک متخصص جراحی پا و مچ پا بعد از جراحی شما را به فیزیوتراپی معرفی می‌کند. انجام فیزیوتراپی برای کاهش درد و تسریع روند بهبود حرکت واجب است. فیزیوتراپ شما با توجه به معاینات برای شما تعداد جلساتی را در نظر می‌گیرد که باید به طور منظم پیگیر باشید.

پس از انجام جراحی تجربه کردن احساس درد طبیعی است اما پزشک فوق تخصص جراحی پا و مچ پا با تجویز دارو ها و مسکن های لازم میزان درد شما را کنترل می‌کند. دقت داشته باشید که پس از جراحی به ناحیه زانو فشار و یا ضربه وارد نشود که نتیجه عمل را بر باد خواهد داد!

کلام نهایی

پس از ابتلا به یکی از آسیب های مینیسک زانو سعی کنید با تحقیق در اسرع زمان به پزشک متخصص جراحی پا و مچ پا و یا پزشک فوق تخصص جراحی پا و مچ پا مراجعه کنید تا تحت درمان اصولی قرار گیرید و روند بهبود خود را سرعت بخشید.