عمل بازسازی رباط صلیبی

رباط صلیبی کجا قرار دارد؟

علاوه بر رباط صلیبی قدامی در مفصل زانو انواع دیگری از رباط‌ها نیز وجود دارد، و هر کدام وظیفه اتصال استخوان‌های مختلفی را بر عهده دارند. این رباط‌ها مانند یک طناب دور مفصل قرار دارند و حرکات استخوان‌ها را به جهت‌های خاص محدود می‌کنند. یعنی در واقع همین مفصل‌ها هستند که حرکت‌های دست‌وپای ما را محدود می‌کنند.

رباط صلیبی از ساختارهای مهم و پایدار کننده مفصل زانو به شمار می‌رود، و پارگی آن ممکن است به تخریب مفصل و ناپایداری آن منجر شود. اگر رباط صلیبی شما دچار آسیب شده باشد، شما دیگر مثل سابق نمی‌توانید به فعالیت‌های خود ادامه بدهید. شاید در برخی از موارد ممکن باشد که دیگر شما، حتی توان سابق را هم برای تکان دادن ناحیه آسیب دیده نداشته باشید. اما با درمان و عمل جراحی ممکن است توانایی سابق خود را در انجام فعالیت‌های ورزشی و راه رفتن دوباره به دست بیاورید.

انواع رباط صلیبی

1. رباط صلیبی قدامی (ACL)
2. رباط صلیبی پشتی (PCL)
3. رباط صلیبی داخلی (MCL)
4. رباط صلیبی خارجی (LCL)

همان‌طور که در موارد فوق مطالعه کردید مفصل زانو از چهار رباط اصلی تشکیل شده است.

هر کدام از این رباط‌ها وظایف و نقش‌های خاص خود را دارند و در تعامل بدن با یکدیگر همکاری می‌کنند.

یکی از رباط‌های مهم و اصلی مفصل زانو، رباط صلیبی قدامی است. باعث متصل شدن استخوان ران و ساق پا به یکدیگر می‌شود. به رباط صلیبی قدامی یا همان (ACL)، رباط صلیبی جلویی نیز گفته می‌شود. رباط صلیبی قدامی نسبت به رباط متقاطع پشتی قدرت کمتری دارد. این رباط صلیبی ازآنجایی‌که جزء مهم‌ترین و اصلی‌ترین رباط‌ها در مفصل زانو قرار دارد، بنابراین بیشتر از بقیه رباط‌ها در معرض آسیب قرار می‌گیرد. همچنین پارگی این رباط در ورزشکاران حرفه‌ای نیز بسیار شایع است.

به رباط صلیبی داخلی، رباط درشت نی هم می‌گویند و به رباط صلیبی خارجی رباط نازک نی می‌گویند.

چه عواملی باعث می‌شوند رباط صلیبی دچار آسیب شوند؟

رباط صلیبی در هنگام فعالیت‌های بدنی شدید دچار آسیب می‌شود. ورزشکاران مخصوصاً فوتبالیست‌ها از اصلی‌ترین افرادی هستند که در معرض پارگی رباط صلیبی قرار دارند. رباط صلیبی حساس‌ترین عضو در زانو است و پارگی آن باعث آسیب به مینیسک، غضروف و مفصل زانو می‌شود. آشنایی با مینیسک زانو و آسیب‌های آن و شیوه درمان آن می‌تواند شما را کمتر در معرض خطر قرار دهد. رباط صلیبی ممکن است در برخی از افراد به‌صورت ارثی آسیب‌پذیر و حساس باشد. در ادامه برخی عواملی که باعث می‌شوند تا رباط صلیبی دچار آسیب شوند را مشاهده می‌کنیم:

• فشار و ضربه
• هورمون‌ها
• عوامل آناتومیک
• عوامل ژنتیکی

اگر پای شما در معرض آسیب و ضرب‌دیدگی قرار بگیرد، امکان آسیب دیدن رباط صلیبی نیز وجود خواهد داشت. یا مثلاً در برخی از افراد به صورت ژنتیکی ضعف مفصل وجود دارد که در این صورت باز هم امکان آسیب‌دیدگی رباط صلیبی وجود خواهد داشت.

پارگی رباط صلیبی چه علائمی دارد؟

• گرم و متورم شدن زانو در ساعت‌های اولیه.
• احساس بی‌ثباتی در محل موردنظر.
• عدم توانایی در راه رفتن و دویدن.
• زانو درد شدید.

اگر رباط صلیبی دچار پارگی و آسیب‌دیدگی شده باشد بلافاصله ناحیه آسیب دیده متورم می‌شود و شما احساس گرما در آن قسمت دارید. همچنین نمی‌توانید ناحیه آسیب‌دیده را تکان دهید یا حتی راه بروید در کل در  آن قسمت شما، دچار بی‌حسی می‌شود.

در صورت تأخیر در مراجعه به پزشک متخصص جراحی پا و مچ پا، پروسه درمانی قطعاً سخت‌تر خواهد شد. همچنین عمل رباط صلیبی تنها در زمانی توصیه می‌شود که رباط‌ها امکان ترمیم به خودی خود را ندارند. پارگی لیگامان بدون عمل جراحی بهبود نخواهد یافت.

همچنین مراجعه به فوق تخصص جراحی پا و مچ پا، می‌تواند خیال شما را از بابت کیفیت عمل و نتیجه آن راحت و آسوده کند.

مراحل انجام جراحی رباط صلیبی چگونه است؟

1. در مرحله اول رباط صلیبی آسیب دیده برداشته می‌شود.
2. در مرحله دوم اتوگرافت انجام می‌شود.
3. در مرحله سوم از طریق سوراخ‌های ایجاد شده در استخوان ران، گرافت توسط ابزارهای لازم در محل موردنظر قرار می‌گیرد.
4. در مرحله چهارم بخیه زده می‌شود.

مراقبت‌هایی که بعد از عمل بازسازی رباط صلیبی باید انجام بدهید.

1. داروهای تجویز شده را به‌موقع مصرف کنید.
2. محل زخم را تمیز نگه دارید.
3. تا یک ماه با کمک عصا راه بروید.
4. استفاده از زانوبندهای مخصوص.
5. از وارد کردن فشار به زانو خودداری کنید.
6. در صورت امکان به فیزیوتراپی مراجعه کنید.
7. حرکات نرمشی انجام دهید.
8. استراحت و تغذیه مناسب داشته باشید.
9. مصرف آنتی‌بیوتیک تا بیست و چهار ساعت بعد از جراحی
10. انجام پانسمان استریل در محل جراحی

آیا عمل بازسازی رباط صلیبی عوارض نیز دارد؟

جواب این سؤال بلی است. یکی از شایع‌ترین عوارض جراحی رباط صلیبی احساس درد در زانو و اطراف آن است، و این عارضه بیشتر در مورد کسانی صدق می‌کند که برای جراحی خود از روش اتوگرافت استفاده کردند. بنابراین، توصیه می‌شود که بیماران حتماً جلسات فیزیوتراپی خود را کامل و به موقع انجام دهند.

یکی دیگر از این عارضه‌ها عفونت پس از جراحی رباط صلیبی است که در برخی موارد برای درمان عفونت، باید بافت پیوند داده شده از مفصل خارج گردد.

توجه داشته باشید که در صورت عدم مراجعه به پزشک جراح با سابقه و با تجربه امکان پارگی دوباره رباط‌ صلیبی وجود خواهد داشت. همچنین یکی دیگر از راه‌هایی که باعث پارگی مجدد رباط صلیبی می‌شود عدم رعایت مراقبت‌های پس از عمل است.

بازتوانی صحیح

بازتوانی صحیح، اقدامی حیاتی برای موفقیت در جراحی رباط صلیبی است.

هدف اصلی از بازتوانی بعد از جراحی رباط صلیبی، این است که قدرت زانو و حرکت آن به حالت معمولی و طبیعی خود برگردد.

برای ترمیم و بهبود و بازسازی رباط صلیبی زانو چه خوراکی‌هایی مصرف کنیم؟

باید از مکمل‌های غذایی برای بهبود و ترمیم زانو استفاده کنیم، نخستین مکمل غذایی که توصیه می‌شود برای بهبود سریع‌تر زانو و مفصل مصرف شود استفاده از مکمل‌هایی که دارای ویتامین  A هستند که شامل هویج، جگر، سیب‌زمینی، کدوتنبل و…. است. همچنین ویتامین B از دیگر مکمل‌هایی است که به روند بهبود شما کمک می‌کند.

طب سنتی برای درمان آسیب‌دیدگی رباط صلیبی

درمان سنتی مختلفی وجود دارد که برخی از آنها دارای خواص ضدعفونی‌کننده و التهابی هستند، همانند: آلوئه‌ورا، زردچوبه، زنجبیل، و زیره و…

برخی از ورزش‌هایی که می‌توان بعد از عمل بازسازی رباط صلیبی انجام داد.

مدتی بعد از عمل جراحی، بیمار قدرت حرکت و راه رفتن سابق را نخواهد داشت.

برخی افراد دوست دارند هرچه سریع‌تر قدرت و توانایی خود را دوباره به دست بیاورند و همانند سابق به فعالیت‌های خود ادامه دهند. اما برخی از این روندهای بهبود باید به‌صورت طبیعی طی شود و امکان سریع‌تر کردن آن وجود ندارد. توصیه می‌شود، حرکات ورزشی را در ابتدا به‌آرامی انجام دهید و پس از گذشت زمان و به‌مرور شدت تمرینات را افزایش بدهید، تا بدن شما عادت کند. در کل ورزش برای سلامتی، مفید است. در ادامه برخی از ورزش‌هایی که می‌توان بعد از عمل جراحی انجام داد را برای شما عزیزان بیان می‌کنیم:

1. ورزش پل زدن
2. انجام حرکت صدف
3. انجام اسکوات دوپا
4. انجام حرکت صدف ایستاده
5. انجام حرکت کشویی پا
6. انجام پاشنه بالا آمده‌

سخن پایانی

رباط صلیبی اگر در دوران کودکی و نوجوانی (قبل از رسیدن به بلوغ) دچار آسیب و پارگی شود، باید جدی گرفته شود و تحت درمان و مراقبت خاص باشد. به‌این‌ترتیب باعث می‌شود تا از مشکلات طولانی‌مدت جلوگیری شود.

قابل ذکر است که علائم آسیب‌دیدگی رباط‌ها و شیوه درمان آن در کودکان و در سنین مختلف متفاوت و بر اساس شیوه‌های خاص صورت می‌گیرد. اما در سنين پانزده الی شانزده سال فرد می‌تواند به جراحی و بازسازی رباط صلیبی توسط متخصص جراحی پا و مچ پا بپردازد. قابل ذکر است که پارگی رباط صلیبی ممکن است همیشه به یک شکل بروز نکند، بلکه ممکن است به صورت خفیف یا متوسط و یا شدید و حاد بروز کند.